Усе звесткі адным радком
Анатацыя
Том з’яўляецца першым навукова атрыбутаваным зборам, прысвечаным абрадавым традыцыям перыяду Масленіцы ў Беларусі. Заснаваны на багатай факталогіі ХІХ–ХХІ стст., збор уключае тры раздзелы, у якіх даецца комплекснае апісанне абрадавых дзеянняў масленічнага перыяду, прымеркаваных да іх песень і напеваў. Уступны артыкул раскрывае гісторыю збірання масленічных песень і апісанняў святкавання Масленіцы, дае іх класіфікацыю, акрэслівае сімволіку і лакальныя адметнасці. Распаўсюджванне найбольш істотных элементаў масленічнай абраднасці адлюстравана на картах. Асобна паказваецца этнамузычная спецыфіка песенна-абрадавых масленічных традыцый, акрэсліваецца тыпалогія і мелагеаграфія абрадавых напеваў, адлюстраваная як у арганізацыі нотна-тэкставага раздзела, так і на спецыяльных картах. Выданне адрасавана шырокаму колу чытачоў, якія цікавяцца пытаннямі беларускай этнічнай культуры, яе гісторыяй і сучаснасцю.
Заўвагі
Што за серыя "Беларуская народная творчасць"?
Выдаецца з 1970 г. Інстытутам мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору Акадэміі навук Беларусі (цяпер у складзе Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН). Выйшла 47 тамоў, прысвечаных розным жанрам беларускага фальклору (песням і абрадам каляндарнага і сямейнага цыклу, казкам, прымаўкам, выслоўям, прыпеўкам, пазаабрадавым песням). Апошні том, “Народная медыцына”, выдадзены ў 2007 г., укладальніца – Таццяна Васільеўна Валодзіна. І вось праз 13 год серыя працягваецца! "Масленіца" стала 48-м томам.
Што за том "Масленіца. Абрад. Песні. Напевы"?
Кнігу адкрывае вялікая прадмова. Можна даведацца гісторыю збірання звестак пра беларускую Масленіцу, пачытаць пра асаблівасці масленічных абрадаў, тэкстаў і мелодый масленічных песень. У раздзеле “Абрад” змешчаны апісанні святкаванняў Масленіцы, вялікая частка якіх набрана з экспедыцыйных аўдыязапісаў з захаваннем асаблівасцей мясцовых гаворак. Публікуюцца таксама апісанні з выданняў кан. ХІХ – пач. ХХ стст., архіўных і друкаваных крыніц. Раздзел “Песні” фарміраваўся па такім жа прынцыпе. У раздзеле “Напевы” – нотныя расшыфроўкі 117 масленічных песень, зробленыя пераважна з экспедыцыйных матэрыялаў. 22 натацыі ўзяты з друкаваных крыніц і прыводзяцца ў рэдакцыі Васіліны Міхайлаўны Прыбыловай з максімальным захаваннем аўтарскіх версій.
Хто працаваў над кнігай?
Раздзелы “Абрад” і “Песні” ўкладала Алена Ігараўна Ляшкевіч, раздзел “Напевы” – Васіліна Міхайлаўна Прыбылова. Навуковы рэдактар тома – Таццяна Васільеўна Валодзіна. Навуковы кансультант – Тамара Барысаўна Варфаламеева. Рэцэнзенты – Мікалай Паўлавіч Антропаў і Анастасія Анатольеўна Гулак. Рэдактар – Таццяна Васільеўна Лапцёнак.
Як набыць?
Том “Масленіца. Абрад. Песні. Напевы” серыі “Беларуская народная творчасць” (БНТ) выйдзе ў снежні 2020 г., будзе прадавацца ў дзяржаўных кнігарнях.
Змест
Гісторыя вывучэння беларускай Масленіцы: крыніцазнаўчы ракурс (А. І. Ляшкевіч)
Масленічныя абрады і песні (А. І. Ляшкевіч)
Песенна-абрадавыя традыцыі беларускай масленіцы (спецыфіка функцыянавання, тыпавыя напевы, іх арэалы) (В. М. Прыбылова)
АБРАД: рытуалы, звычаі і павер’і
- Масленічны тыдзень
- Дзедавы тыдзень і Масленічныя Дзяды
- Абыход двароў (з падраздзелам Абыход маладых сем'яў)
- Ушанаванне павітух
- Дзеянні з калодкай і сінанімічнымі прадметамі
- Абрадавае пераапрананне
- Ігрышчы і рытуальныя бясчынствы моладзі
- Гульні (з падраздзелам Пахавальныя масленічныя гульні)
- Гуканне вясны
- Гушканне на арэлях / скаканне на дошцы
- Катанні
- Прыкметы і варажба
- Забароны і прадпісанні
- Стравы і застоллі
- Гасцяванні і кірмашы (з падраздзелам Гасцяванні зяця ў цешчы)
- Асобныя дні масленічнага тыдня і Валоссе (Улас)
- Масленічныя вогнішчы
- Пачатак Вялікага посту
- Прыгаворы і прыказкі
ПЕСНІ
- Апяванне рэалій свята
- Жартоўныя песні
- Песні-дражнілкі
- Любоўныя песні
- Сямейна-побытавыя песні
- Іншыя песні
НАПЕВЫ
- Арэал заходнядвінска-ловацкага міжрэчча
- Бярэзінска-сожскі арэал
- Клімавіцка-хоцімскі арэал
- Арэал сожска-бесядска-іпуцкага вусця
- Любанскі локус
- Напевы з праявамі карагодна-скочнай стылістыкі
- Поліфункцыянальныя і прымеркаваныя да абраду напевы
КАМЕНТАРЫІ
- Звесткі пра запісы напеваў
- Выкарыстаныя крыніцы і прынятыя скарачэнні
- Геаграфічны паказальнік
Вокладка
Каментароў — 0
Маеце пытанне ці заўвагу? Напішыце ў каментары. Звяртаем увагу, што каментары са спасылкамі і ад неаўтарызаваных аўтараў прэмадэруюцца.