Поўная назва (для бібліяграфій)
Title (EN)
Аўтар(ы)
Выданне, дзе апублікаваны
Дзе пачытаць (спасылкі)
Информация об авторе
Лешкевич Елена Игоревна – кандидат филологических наук. Институт этнологии и культурной антрапологии, Варшавский университет (ул. Журавя, 4, 05-800, Варшава, Польша). E-mail: alena.i.leshkevich@gmail.com
Ключавыя словы
Ключевые слова
Keywords
Гады публікацыі
Звязаныя лакацыі
Аннотация
Цель статьи – рассмотреть, как кулинарный код культуры проявляется в масленичных обрядах Беларуси и Подляшья (регион на востоке Польши, где на границе с Беларусью проживают в том числе этнические белорусы). Задачи: проанализировать названия праздничного периода, происхождение которых мотивировано кулинарным кодом, определить масленичные блюда и охарактеризовать роль застолий в масленичном обрядовом цикле. В статье использована этнолингвистическая методология. Текст написан на основе опубликованных источников, архивных и полевых материалов, собранных в Беларуси и на Подляшье. Кулинарный код – один из главных элементов масленичного обрядового цикла: через него «программируется» благополучие крестьянского хозяйства на предстоящий год, с его помощью формируется большинство местных названий праздника в Беларуси и на Подляшье (Масленіца, Запусты, Запускі, Загавіны и их варианты). Обильное застолье символически влияет на благополучие в следующем году по принципам магии подобия. По всей Беларуси в качестве праздничной масленичной еды используются молочные продукты и блины, но в локальных традициях масленичными могут считаться и другие блюда. Употребление мясных продуктов на неделе перед Великим постом имеет религиозные и местные особенности: католики, а также информанты, конфессиональная принадлежность которых не указана, в основном из Западной Беларуси, считают мясные блюда обязательными, а запрет на употребление мяса обусловлен влиянием православной церкви и местных традиций. На Подляшье во время исследований 2022–2023 гг. информанты почти не упоминали об особых масленичных блюдах. Общепольская традиция есть пончики в Жирный четверг постепенно распространяется и на Подляшье. Масленичные застолья в Беларуси чаще были семейными и реже – дружеско-соседскими, а на Подляшье – наоборот. Застолья остаются характерной чертой Масленицы на Подляшье, но состав блюд не отличается от застолий на другие праздники.
Summary
The article aims to research how the culinary code of culture manifests itself in the Shrovetide rituals of Belarus and Podlasie (a region in eastern Poland, where ethnic Belarusians live on the border with Belarus). The tasks are to analyse the names of the festive period whose origin is motivated
by the culinary code, to identify Shrovetide dishes, and to characterise the role of feasts in the Shrovetide ritual cycle. The article uses ethnolinguistic methodology. The text is written based on published sources, archival and field materials collected in Belarus and Podlasie. The culinary code is one of the main elements of the Shrovetide ritual cycle: it is used to “program” the prosperity of the peasant household for the coming year and to form the majority of local names of the holiday
in Belarus and Podlasie (Maslenitsa, Zapusty, Zapusti, Zagaviny, and their variants). Abundant feasts symbolically influence the prosperity in the next year according to the principles of similarity magic. Throughout Belarus dairy products and pancakes are used as festive Shrovetide food, but in local traditions, other dishes can be considered Shrovetide. The consumption of meat products in the week before Lent has religious and local peculiarities: Catholics, as well as informants whose confessional affiliation is not specified, mostly from western Belarus, consider meat dishes obligatory, while the prohibition of meat consumption is due to the influence of the Orthodox Church and local traditions.
In Podlasie, during the 2022–2023 field research, informants made almost no mention of special Shrovetide dishes. The common Polish tradition of eating donuts on Fat Thursday is gradually spreading to Podlasie. Shrovetide feasts in Belarus were more often family and less often friendly-neighbourly, while in Podlasie – vice versa. The feasts remain a characteristic feature of the week before Lent in Podlasie, but dishes do not differ from those on the feasts on other holidays
Спіс літаратуры
Агапкина 1995 – Агапкина, Т. А. Очерки весенней обрядности Полесья / Т. А. Агапкина // Славянский и балканский фольклор : этнолингвистическое изучение Полесья / отв. ред. Н. И. Толстой. – М., 1995. – С. 21–107.
Агапкина 2002 – Агапкина, Т. А. Мифопоэтические основы славянского народного календаря: весенне-летний цикл [Электронны рэсурс] / Т. А. Агапкина. – М. : Индрик, 2002. – 816 с. – Рэжым доступу: https://inslav.ru/images/stories/pdf/2002_Agapkina_%20Mifopoeticheskie_osnovy_
slav%27anskogo_narodnogo_kalendar%27a_Vesenne-letnij%20_cikl.pdf. – Дата доступу: 2.09.2023.
Аникин 2023 – Аникин, А. Е. Русский этимологический словарь. Вып. 17. – М. : Институт руссского языка им. В. В. Виноградова РАН; Институт филологии Сибирского отделения РАН, 2023. – 392 с.
Анимелле 1854 – Анимелле Н. Быт белорусских крестьян / Н. Анимелле // Этнографический сборник. – СПб., 1854. – Вып. 2. – С. 111–268.
Атлас 2004 – Атлас гісторыі Беларусі ад старажытнасці да нашых дзён : дадатак да 6-томнай «Энцыклапедыі гісторыі Беларусі» / рэдкал.: Л. І. Языковіч [і інш. ]. – Мінск : Беларус. энцыкл., 2004. – 160 с.
Барвенава 2012 – Барвенава, Г. А. Небяспека змены сутнасці: візуальныя сімвалы традыцыйных свят [Электронны рэсурс]/ Г. А. Барвенава // Аўтэнтычны фальклор: праблемы захавання, вывучэння, успрымання / рэдкал.: Языковіч В. Р. [і інш.]. – Мінск : БДУКіМ, 2012. – С. 36–38. – Рэжым доступу: http://repository.buk.by/bitstream/handle/123456789/1184/NEBYASPEKA%20ZMENYI
%20SUTNASC%D0%86.pdf. – Дата доступу: 2.09.2023.
Басько, Варфаламеева 2001 – Басько, В. І. Каляндарныя звычаі і абрады / В. І. Басько, Т. Б. Варфаламеева // Традыцыйная мастацкая культура беларусаў : у 6 т. / рэдкал.: Т. Б. Варфаламеева [і інш.]. – Мінск, 2001–2013. – 2001. – Т. 1 : Магілёўскае Падняпроўе. – С. 17–184.
Басько 2004 – Басько, В. І. Масленіца / В. І. Басько, А. М. Боганева, Т. Б. Варфаламеева // Традыцыйная мастацкая культура беларусаў : у 6 т. / рэдкал.: Т. Б. Варфаламеева (гал. рэд.)
[і інш.]. – Мінск, 2001–2013. – 2004. – Т. 2 : Віцебскае Падзвінне. – С. 64–76.
Басько, Кухаронак 2006 – Басько, В. І. Каляндарныя святы, звычаі і абрады / В. І. Басько,
Т. І. Кухаронак // Традыцыйная мастацкая культура беларусаў : у 6 т. / рэдкал.: Т. Б. Варфаламеева (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск, 2001–2013. – Т. 3 : Гродзенскае Панямонне : у 2 кн. – 2006. –
Кн. 1. – С. 21–262.
Басько 2008 – Басько, В. І. Каляндарныя святы, звычаі і абрады / В. І. Басько, Т. В. Валодзіна, Т. І. Кухаронак // Традыцыйная мастацкая культура беларусаў : у 6 т. / рэдкал.: Т.Б. Варфала-
меева (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск, 2001–2013. – Т. 4 : Брэсцкае Палессе : у 2 кн. – 2008. – Кн. 1. –
С. 19–244.
Бахтин, М. М. Творчество Франсуа Рабле и народная культура Средневековья и Ренессанса / М. М. Бахтин. – М. : Худож. лит., 1965. – 527 с.
Валодзіна, Санько 2011 – Валодзіна, Т. Бліны / Т. Валодзіна, С. Санько // Міфалогія беларусаў : энцыкл. слоўн. / склад.: І. Клімковіч, В. Аўтушка. – Мінск : Беларусь, 2011. – С. 47–48.
Вештарт 1989 – Вештарт, Г. Ф. Сыр / Г. Ф. Вештарт // Этнаграфія Беларусі: энцыклапедыя / рэдкал.: І. П. Шамякін [і інш.] – Мінск, 1989. – С. 484–485.
Внуковіч 2014 – Внуковіч, Ю. І. Народная культура Віленшчыны ў палявых запісах пачатку ХХІ стагоддзя [Электронны рэсурс] / Ю. І. Внуковіч // Беларускі фальклор: матэрыялы
і даследаванні : зб. навук. пр. – Мінск, 2014. – Вып. 1. – С. 387–434. – Рэжым доступу:
https://ethno.by/artykuly/1416432991. – Дата доступу: 2.09.2023.
Внуковіч 2015 – Внуковіч, Ю. І. Народная культура Віленшчыны ў палявых запісах пачатку ХХІ стагоддзя [Электронны рэсурс] / Ю. І. Внуковіч // Беларускі фальклор: матэрыялы і даследаванні : зб. навук. пр. – Мінск, 2015. – Вып. 2. – С. 393–455. – Рэжым доступу:
https://ethno.by/artykuly/1416787087. – Дата доступу: 2.09.2023.
Внуковіч 2016 – Внуковіч, Ю. І. Народная культура Віленшчыны ў палявых запісах пачатку ХХІ стагоддзя [Электронны рэсурс] / Ю. І. Внуковіч // Беларускі фальклор: матэрыялы і даследаванні : зб. навук. пр. – Мінск, 2016. – Вып. 3. – С. 421–463. – Рэжым доступу: https://ethno.by/artykuly/1424501269. – Дата доступу: 2.09.2023.
Внуковіч 2018 – Внуковіч, Ю. І. Народная культура Віленшчыны ў палявых запісах пачатку ХХІ стагоддзя [Электронны рэсурс] / Ю. І. Внуковіч // Беларускі фальклор: матэрыялы і даследаванні : зб. навук. пр. – Мінск, 2015. – Вып. 5. – С. 333–355. – Рэжым доступу:
https://ethno.by/artykuly/1468384050. – Дата доступу: 2.09.2023.
Гура, Лаврентьева 1995 – Гура, А. В. Блины / А. В. Гура, Л. С. Лаврентьева // Славянские древности : этнолингвистический словарь : в 5 т. / под ред. Н. И. Толстого. – М., 1995–2012. – Т. 1. – 1995. – С. 193–196.
Дембовецкий 1882 – Дембовецкий, А. С. Опыт описания Могилевской губернии : в 3 кн. – Могилев, 1882. – Кн. 1. – 783 с.
Дорохова 2003 – Дорохова, Е. Масленица / Е. Дорохова // Смоленский музыкально-этнографический сборник : в 3 т. / отв. ред. О. А. Пашина – Москва : Индрик, 2003. – Т. 1 : Календарные обряды и песни. – С. 691–751.
Доўнар-Запольская 2006 – Доўнар-Запольская, А. М. «Бабскі Ўлас» у масленічным комплексе: балта-славянскія паралелі / А. М. Доўнар-Запольская // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі: у 2 ч. / навук. рэд. А. І. Лакотка. – Мінск, 2006. – Ч. 1 : Мастацтвазнаўства, фальклор, этналогія. – С. 363–367.
Зайкоўскі 2011 – Зайкоўскі, Э. Сыр / Э. Зайкоўскі // Міфалогія беларусаў: энцыкл. слоўн. / склад.: І. Клімковіч, В. Аўтушка. – Мінск, 2011. – С. 470.
Земляробчы 2003 – Земляробчы каляндар: абрады і звычаі / уклад. А. І. Гурскі. – 2-е выд. – Мінск : Беларус. навука, 2003. – 429 с. – (Беларуская народная творчасць).
Ісачанкава 2001а – Ісачанкава, М. А. Абрадавая лексіка беларускай масленіцы / М. А. Ісачанкава // Жывое наша слова: дыялект. зб. / рэд. Л. П. Кунцэвіч, І. Я. Яшкін. – Мінск, 2001. –
С. 40–63.
Ісачанкава 2001б – Ісачанкава, М. А. Метабалiзм семантыкi некаторых традыцыйных беларускiх хранонiмаў / М. А. Ісачанкава // Беларуская мова: шляхi развiцця, кантакты, перспектывы / гал. рэд. Г. А. Цыхун – Mінск, 2001. – (Беларусіка = Albaruthenica; Кн. 19) – С. 65–69.
Корепова 2009 – Корепова, К. Е. Русские календарные обряды и праздники Нижегородского Поволжья / К. Е. Корепова. – СПб. : Тропа Троянова, 2009. – 481 с.
Ляшкевіч 2016 – Ляшкевіч, А. І. Трансфармацыя святкавання беларускай Масленіцы ў савецкі час / А. І. Ляшкевіч // Весн. Магілёўс. дзярж ун-та імя А. А. Куляшова. Сер. А. Гуманітарныя навукі – 2016. – № 2.– С. 26–31.
Ляшкевіч 2020 – Ляшкевіч, А. І. Беларуская Масленіца: семантыка, сюжэты, рэгіянальна-лакальныя асаблівасці. Дысертацыя на саісканне вучонай ступені кандыдата філалагічных навук / А. І. Ляшкевіч – Мінск (на правах рукапісу), 2020. – 173 с.
Масленіца 2020 – Масленіца. Абрад. Песні. Напевы / уклад.: А. І. Ляшкевіч, В. М. Прыбылова. – Мінск : Беларус. навука, 2020. – 815 с., – (Беларуская народная творчасць : БНТ).
Мороз 2016 – Мороз, А. Б. Про блины, зятя и тещу / А. Б. Мороз // Живая старина. – 2016. – № 2. – С. 13–17.
Мажэйка, Варфаламеева 1999 – Мажэйка, З. Я. Песні беларускага Падняпроўя / З. Я. Мажэйка, Т. Б. Варфаламеева. – Мінск : Беларус. навука, 1999. – 392 с.
Музычныя 2006 – Музычныя традыцыі Масленіцы Беларускага Падняпроўя [Электронны рэсурс] / БДАМ ; уклад. В. М. Прыбылова. – Мінск : Daniva Studio, 2006. – 1 электрон. апт. дыск (CD-ROM), брашура (12 с.). – (Аўдыяатлас традыцыйнай музычнай культуры Беларусі : вып. 1).
Никифоровский 1897 – Никифоровский, Н. Я. Простонародные приметы и поверья / Н. Я. Никифоровский. – Витебск, 1897. – 308 с.
Песні 1997 – Песні Беласточчыны / укл.: М. Гайдук. – Мінск : Беларус. навука, 1997. – 367 с. – (Беларуская народная творчасць).
Романов 1911 – Романов, Е. Материалы по этнографии Гродненской губернии. – Вильно, 1911. – Вып. 1. – 238 с.
Толстая 2005 – Толстая, С. М. Полесский народный календарь [Электронны рэсурс] /
С. М. Толстая. – М. : Индрик, 2005. – 600 с. – Рэжым доступу: https://inslav.ru/sites/default/files/editions/2005_tolstaja.pdf. – Дата доступу: 2.09.2023.
Толстой 1995 – Толстой, Н. И. Белый цвет / Н. И. Толстой // Славянские древности : этнолингвистический словарь : в 5 т. / под ред. Н. И. Толстого. – М., 1995–2012. – Т. 1. – 1995. – С. 151–154.
Швед 2011 – Швед, І. Белы / І. Швед // Міфалогія беларусаў: энцыкл. слоўн. / склад.: І. Клімковіч, В. Аўтушка. – Мінск, 2011. – С. 44–46.
Шейн 1887 – Шейн, П. В. Материалы для изучения быта и языка русского населения Северо-Западного края : в 3 т. / П. В. Шейн. – СПб., 1887–1902. – Т. 1, ч. 1. – 1887. – 585 с.
Шейн 1902 – Шейн, П. В. Материалы для изучения быта и языка русского населения Северо-Западного края : в 3 т. / П. В. Шейн. – СПб., 1887–1902. – Т. 3. – 1902. – 535 с.
Шлюбскі 1927 – Шлюбскі, А. А. Матар’ялы да вывучэньня фольклёру і мовы Віцебшчыны / А. А. Шлюбскі. – Менск : Ін-т беларус. культ., 1927. – 189 с.
Baraniuk 1999 – Baraniuk, T. Prześmiewanie świata. O przebierańcach zapustnych na północno-zachodnim Mazowszu / T. Baraniuk. – Warszawa : Polskie Tow-wo Ludoznawcze Oddział w Warszawie, Ludowe Tow-wo Naukowo-Kulturalne, Mazowieckie Tow-wo Kultury, 1999. – 160 s.
Dudzik 2005 – Dudzik, W. Karnawały w kulturze / W. Dudzik. – Warszawa : Sic!, 2005. – 230 s.
Gawel 2013 – Gawel, A. Rok obrzędowy na Podlasiu / A. Gawel. – Białystok : Muzeum Podlaskie, 2013. – 304 s.
Jeleńska 1892 – Jeleńska, E. Wieś Komarowicze w powiecie Mozyrskim / E. Jeleńska. – Warszawa, 1892. – 83 s.
Nad Narewką 2023 – Nad Narewką. Gazeta samorządowa. – 2023. – Nr 124/1.
Ogrodowska 2000 – Ogrodowska, B. Święta polskie. Tradycja i obyczaj / B. Ogrodowska. – Warszawa : Alfa, 2000. – 330 s.
Paprot 2016 – Paprot, A. Czy Wielkopolska podkoziołkiem stoi? O zwyczajach związanych z końcem karnawału / A. Paprot // Narracja, obyczaj, wiedza... O zachowaniu niematerialnego dziedzictwa kulturowego / red. A. Przybyła-Dumin – Chorzów ; Lublin ; Warszawa : Muzeum “Górnośląski park etnograficzny w Chorzowie” ; Wyd-wo UMCS, NID. – S. 287–301.
Podlasie 2016 – Podlasie I. Pieśni i obrzędy doroczne / Red. J. Szymańska [i inn.]. – Warszawa : Instytut Sztuki PAN, 2016. – 431 s.
Rosiek 2009 – Rosiek, B. “Z koniem po mięsopuście” – zapusty u górali żywieckich / B. Rosiek // Świat na opak : ludowe zapusty, wczoraj i dziś, na przykładzie wybranych regionów w Polsce / red. nauk. K. Piątkowska – Włocławek : Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej, 2009. – S. 65–71.
Testa 2021 – Testa, A. Rituality and Social (Dis)Order. The Historical Anthropology of Popular Carnival in Europe / A. Testa. – New York, London : Routledge, 2021. – 217 p.
References
Agapkina 1995 – Agapkina, T. A. Ocherki vesennei obryadnosti Poles’ya [Essays on the spring rituals of Polesie] / T. A. Agapkina // Slavyanskii i balkanskii fol’klor : etnolingvisticheskoe izuchenie Poles’ya [Slavic and Balkan folklore: ethnolinguistic study of Polesie] / otv. red. N. I. Tolstoi. – M., 1995. – S. 21–107. [in Russian]
Agapkina 2002 – Agapkina, T. A. Mifopoeticheskie osnovy slavyanskogo narodnogo kalendarya: vesenne-letnii tsikl [Mythopoetic foundations of the Slavic folk calendar: spring-summer cycle] [Electronic resource] / T. A. Agapkina. – M. : Indrik, 2002. – 816 s. – Mode of access: https://inslav.ru/images/stories/pdf/2002_Agapkina_%20Mifopoeticheskie_osnovy_slav%27anskogo_narodnogo_kalendar%27a_Vesenne-letnij%20_cikl.pdf. – Date of access: 2.09.2023. [in Russian]
Anikin 2023 – Anikin, A. E. Russkii etimologicheskii slovar’. Vyp. 17 [Russian etymological dictionary. Vol. 17] – M. : In-t rus. yazyka im. V. V. Vinogradova RAN; In-t filologii Sibir. otd. RAN, 2023. – 392 s. [in Russian]
Animelle 1854 – Animelle N. Byt belorusskikh krest’yan [Life of Belarusian peasants] / N. Animelle // Etnograf. sborn. – SPb., 1854. – Vyp. 2. – S. 111–268. [in Russian]
Atlas 2004 – Atlas historyi Bielarusi ad staražytnasci da našych dzion : dadatak da 6-tomnaj
«Encyklapiedyi historyi Bielarusi» [Atlas of the history of Belarus from ancient times to the present day: supplement to the 6-volume “Encyclopedia of the History of Belarus”] / redkal.: L. I. Jazykovič [i inš. ]. – Minsk : Bielarus. encykl., 2004. – 160 s. [in Belarusian]
Barvienava 2012 – Barvienava, H. A. Niebiaspieka zmieny sutnasci: vizuaĺnyja simvaly tradycyjnych sviat [The Danger of Changing Essence: Visual Symbols of Traditional Holidays] [Electronic resource] / H. A. Barvienava // Aŭtentyčny faĺklor: prabliemy zachavannia, vyvučennia, usprymannia [Authentic folklore: problems of preservation, study, perception] / redkal.: Jazykovič V. R. [i inš.]. – Minsk : BDUKiM, 2012. – Mode of access: http://repository.buk.by/bitstream/handle/123456789/1184/NEBYASPEKA%20ZMENYI%20SUTNASC%D0%86.pdf. – Date of access: 2.09.2023. [in Belarusian]
Baśko, Varfalamiejeva 2001 – Baśko, V. I. Kaliandarnyja zvyčai i abrady [Calendar customs and rites] / V. I. Baśko, T. B. Varfalamiejeva // Tradycyjnaja mastackaja kuĺtura bielarusaŭ [Traditional artistic culture of Belarusians] : u 6 t. / redkal.: T. B. Varfalamiejeva [i inš.]. – Minsk, 2001–2013. – 2001. – T. 1 : Mahilioŭskaje Padniaproŭje. – S. 17–184. [in Belarusian]
Baśko 2004 – Baśko, V. I. Maslienica / V. I. Baśko, A. M. Bohanieva, T. B. Varfalamiejeva // Tradycyjnaja mastackaja kuĺtura bielarusaŭ [Traditional artistic culture of Belarusians] : u 6 t. / redkal.: T. B. Varfalamiejeva (hal. red.) [i inš.]. – Minsk, 2001–2013. – 2004. – T. 2 : Viciebskaje Padzvinnie. – S. 64–76. [in Belarusian]
Baśko, Kucharonak 2006 – Baśko, V. I. Kaliandarnyja sviaty, zvyčai i abrady [Calendar holidays, customs and rites] / V. I. Baśko, T. I. Kucharonak // Tradycyjnaja mastackaja kuĺtura bielarusaŭ [Traditional artistic culture of Belarusians] : u 6 t. / redkal.: T. B. Varfalamiejeva (hal. red.) [i inš.]. – Minsk, 2001–2013. – T.3 : Hrodzienskaje Paniamonnie : u 2 kn. – 2006. – Kn. 1. – S. 21–262. [in Belarusian]
Baśko 2008 – Baśko, V. I. Kaliandarnyja sviaty, zvyčai i abrady [Calendar holidays, customs
and rites] / V. I. Baśko, T. V. Valodzina, T. I. Kucharonak // Tradycyjnaja mastackaja kuĺtura bielarusaŭ [Traditional artistic culture of Belarusians] : u 6 t. / redkal.: T. B. Varfalamiejeva (hal. red.) [i inš.]. – Minsk, 2001–2013. – 2008. – T. 4 : Bresckaje Paliessie : u 2 kn. – Kn. 1.– S. 19–244. [in Belarusian]
Bakhtin, M. M. Tvorchestvo Fransua Rable i narodnaya kul’tura Srednevekov’ya i Renessansa [The work of Francois Rabelais and the folk culture of the Middle Ages and the Renaissance] /
M. M. Bakhtin. – M. : Khudozh. lit., 1965. – 527 s. [in Russian]
Valodzina, Sańko 2011 – Valodzina, T. Bliny [Pancakes] / T. Valodzina, S. Sańko // Mifalohija bielarusaŭ : encyklapied. sloŭn. [Mythology of Belarusians: an encyclopedic dictionary] / sklad.:
I. Klimkovič, V. Aŭtuška. – Minsk : Bielaruś, 2011. – S. 47–48. [in Belarusian]
Vieštart 1989 – Vieštart, H. F. Syr [Cheese] / H. F. Vieštart // Etnahrafija Bielarusi: encyklapiedyja [Ethnography of Belarus: encyclopedia] / redkal.: I. P. Šamiakin [i inš.]. – Minsk, 1989. – S. 484–485. [in Belarusian]
Vnukovič 2014 – Vnukovič, Ju. I. Narodnaja kuĺtura Vilienščyny ŭ paliavych zapisach pačatku ХХІ stahoddzia [Folk culture of the Vilna region in field records of the beginning of the ХХІ century] [Electronic resource] / Ju. I. Vnukovič // Bielaruski faĺklor: materyjaly i dasliedavanni [Belarusian folklore: materials and research] : zb. navuk. pr. – Minsk, 2014. – Vyp. 1. – S. 387–434. – Access mode: https://ethno.by/artykuly/1416432991. – Access date: 2.09.2023. [in Belarusian]
Vnukovič 2015 – Vnukovič, Ju. I. Narodnaja kuĺtura Vilienščyny ŭ paliavych zapisach pačatku ХХІ stahoddzia [Folk culture of the Vilna region in field records of the beginning of the ХХІ century] [Electronic resource] / Ju. I. Vnukovič // Bielaruski faĺklor: materyjaly i dasliedavanni [Belarusian folklore: materials and research] : zb. navuk. pr. – Minsk, 2015. – Vyp. 2. – S. 393–455. – Access mode: https://ethno.by/artykuly/1416787087. – Access date: 2.09.2023. [in Belarusian]
Vnukovič 2016 – Vnukovič, Ju. I. Narodnaja kuĺtura Vilienščyny ŭ paliavych zapisach pačatku ХХІ stahoddzia [Folk culture of the Vilna region in field records of the beginning of the ХХІ century] [Electronic resource] / Ju. I. Vnukovič // Bielaruski faĺklor: materyjaly i dasliedavanni [Belarusian folklore: materials and research] : zb. navuk. pr. – Minsk, 2016. – Vyp. 3. – S. 421–463. – Mode of access: https://ethno.by/artykuly/1424501269. – Date of access: 2.09.2023. [in Belarusian]
Vnukovič 2018 – Vnukovič, Ju. I. Narodnaja kuĺtura Vilienščyny ŭ paliavych zapisach pačatku ХХІ stahoddzia [Folk culture of the Vilna region in field records of the beginning of the ХХІ century] [Electronic resource] / Ju. I. Vnukovič // Bielaruski faĺklor: materyjaly i dasliedavanni [Belarusian folklore: materials and research] : zb. navuk. pr. – Minsk, 2018. – Vyp. 5. – S. 333–355. – Mode of access: https://ethno.by/artykuly/1468384050. – Date of access: 2.09.2023. [in Belarusian]
Gura, Lavrent’eva 1995 – Gura, A. V. Bliny [Pancakes] / A. V. Gura, L. S. Lavrent’eva // Slavyanskie drevnosti : etnolingvisticheskii slovar’ [Slavic antiquities: ethnolinguistic dictionary] : v 5 t. / pod red. N. I. Tolstogo. – M., 1995–2012. – T. 1. – 1995. – S. 193–196. [in Russian]
Dembovetskii 1882 – Dembovetskii, A. S. Opyt opisaniya Mogilevskoi gubernii [Experience of describing the Mogilev province] : v 3 kn. – Mogilev, 1882. – Kn. 1. – 783 s. [in Russian]
Dorokhova 2003 – Dorokhova, E. Maslenitsa [Shrovetide] / E. Dorokhova // Smolenskii muzykal’no-etnograficheskii sbornik [Smolensk musical and ethnographic collection] : v 3 t. / otv. red. O. A. Pashina. – Moskva : Indrik, 2003. – T. 1 : Kalendarnye obryady i pesni. – S. 691–751. [in Russian]
Doŭnar-Zapoĺskaja 2006 – Doŭnar-Zapoĺskaja, A. M. «Babski Ŭlas» u maslieničnym komplieksie: balta-slavianskija paralieli [“Babsky Ulas” in the Shrovetide complex: Baltic-Slavic parallels] / A. M. Doŭnar-Zapoĺskaja // Pytanni mastactvaznaŭstva, etnalohii i faĺklarystyki [Questions of art history, ethnology and folkloristics] : u 2 č. / navuk. red. A. I. Lakotka. – Minsk, 2006. – Č. 1 : Mastactvaznaŭstva, faĺklor, etnalohija. – S. 363–367. [in Belarusian]
Zajkoŭski 2011 – Zajkoŭski, E. Syr [Cheese] / E. Zajkoŭski // Mifalohija bielarusaŭ: encykl. sloŭn. [Mythology of Belarusians: an encyclopedic dictionary] / sklad.: I. Klimkovič, V. Aŭtuška. – Minsk, 2011. – S. 470. [in Belarusian]
Ziemliarobčy 2003 – Ziemliarobčy kaliandar: abrady i zvyčai [Agricultural calendar: rites and customs] / uklad. A. I. Hurski. – 2-je vyd. – Minsk : Bielarus. navuka, 2003. – 429 s. – (Bielaruskaja narodnaja tvorčasć). [in Belarusian]
Isačankava 2001a – Isačankava, M. A. Abradavaja lieksika bielaruskaj maslienicy [Ceremonial vocabulary of the Belarusian Shrovetide] / M. A. Isačankava // Žyvoje naša slova: dyjaliektal. zb.
[Our living word: dialectological collection] / red. L. P. Kuncevič, I. Ja. Jaškin. – Minsk, 2001. –
S.40–63. [in Belarusian]
Isačankava 2001b – Isačankava, M. A. Mietabalizm siemantyki niekatorych tradycyjnych biela-
ruskich chranonimaŭ [Metabolism of the semantics of some traditional Belarusian chrononyms] /
M.A. Isačankava // Bielaruskaja mova: šliachi razviccia, kantakty, pierspiektyvy [Belarusian language:ways of development, contacts, prospects] / hal. red. H. A. Cychun – Minsk, 2001. – (Bielarusika =Albaruthenica; Kn. 19) – S. 65–69. [in Belarusian]
Korepova 2009 – Korepova, K. E. Russkie kalendarnye obryady i prazdniki Nizhegorodskogo Povolzh’ya [Russian calendar rituals and holidays of the Nizhny Novgorod Volga region] / K. E. Korepova. – SPb. : Tropa Troyanova, 2009. – 481 s. [in Russian]
Liaškievič 2016 – Liaškievič, A. I. Transfarmacyja sviatkavannia bielaruskaj Maslienicy ŭ saviecki čas [Transformation of the celebration of the Belarusian Shrovetide in the Soviet era] / A. I. Liaškievič // Viesnik Mahilioŭskaha dziaržaŭnaha ŭniviersiteta imia A. A. Kuliašova. Sieryja A. Humanitarnyja navuki [Bulletin of Mogilev State University named after A. A. Kulyashov. Series A. Humanities] – 2016. – № 2.– S. 26–31. [in Belarusian]
Liaškievič 2020 – Liaškievič, A. I. Bielaruskaja Maslienica: siemantyka, siužety, rehijanaĺna-lakaĺnyja asablivasci. Dysiertacyja na saiskannie vučonaj stupieni kandydata filalahičnych navuk
[Belarusian Shrovetide: semantics, plots, regional and local features. Dissertation for the degree
of candidate of philological sciences] / A. I. Liaškievič – Minsk (na pravach rukapisu), 2020. – 173 s. [in Belarusian]
Maslienica 2020 – Maslienica. Abrad. Piesni. Napievy [Shrovetide. Rite. Songs. Melodies] / uklad.: A.I. Liaškievič, V. M. Prybylova. – Minsk : Bielarus. navuka, 2020. – 815 s. – (Bielaruskaja narodnajatvorčasć : BNT). [in Belarusian]
Moroz 2016 – Moroz A. B. Pro bliny, zyatya i teshchu [About pancakes, son-in-law and mother-in-law] / A. B. Moroz // Zhivaya starina [Living antiquity]. – 2016. – № 2. – S. 13–17. [in Russian]
Mažejka, Varfalamiejeva 1999 – Mažejka, Z. Ja. Piesni bielaruskaha Padniaproŭja [Songs of the Belarusian Padniaproŭje] / Z. Ja. Mažejka, T. B. Varfalamiejeva – Minsk : Bielarus. navuka, 1999. – 392 s. [in Belarusian]
Muzyčnyja 2006 – Muzyčnyja tradycyi Maslienicy Bielaruskaha Padniaproŭja [Music Traditions of Shrovetide in the Belarusian Padniaproŭje] [Eliektronny resurs] / BDAM ; uklad. V. M. Prybylova. – Minsk : Daniva Studio, 2006. – 1 eliektron. apt. dysk (CD-ROM), brašura (12 s.). – (Aŭdyjaatlas tradycyjnaj muzyčnaj kuĺtury Bielarusi : vyp. 1). [in Belarusian]
Nikiforovskii 1897 – Nikiforovskii, N. Ya. Prostonarodnye primety i pover’ya [Common folk signs and beliefs] / N. Ya. Nikiforovskii. – Vitebsk, 1897. – 308 s. [in Russian]
Piesni 1997 – Piesni Bielastoččyny [Songs of Bielastok Region] / ukl.: M. Hajduk. – Minsk : Bielarus. navuka, 1997. – 367 s. – (Bielaruskaja narodnaja tvorčasć). [in Belarusian]
Romanov 1911 – Romanov, E. Materialy po etnografii Grodnenskoi gubernii [Materials on the ethnography of the Grodno province] – Vil’no, 1911. – Vyp. 1. – 238 s. [in Russian]
Tolstaya 2005 – Tolstaya, S. M. Polesskii narodnyi kalendar’ [Polesie folk calendar] [Electronic resource] / S. M. Tolstaya. – M. : Indrik, 2005. – 600 s. – Access mode: https://inslav.ru/sites/default/files/editions/2005_tolstaja.pdf. – Access date: [in Russian]
Tolstoi 1995 – Tolstoi, N. I. Belyi tsvet [White colour] / N. I. Tolstoi // Slavyanskie drevnosti : etnolingvisticheskii slovar’ [Slavic antiquities: ethnolinguistic dictionary]: v 5 t. / pod red. N. I. Tolstogo. – M., 1995–2012. – T. 1. – 1995. – S. 151–154. [in Russian]
Shved 2011 – Shved, І. Bely [White] / І. Shved // Mіfalogіya belarusaў: entsykl. sloўn. [Mythology of Belarusians: an encyclopedic dictionary] / sklad.: І. Klіmkovіch, V. Aўtushka. – Mіnsk, 2011. – S.44–46. [in Belarusian]
Shein 1887 – Shein, P. V. Materialy dlya izucheniya byta i yazyka russkogo naseleniya Severo-Zapadnogo kraya [Materials for studying the life and language of the Russian population of the North-Western Territory] : v 3 t. / P. V. Shein. – SPb., 1887–1902. – T. 1, ch. 1. – 1887. – 585 s. [in Russian]
Shein 1902 – Shein, P. V. Materialy dlya izucheniya byta i yazyka russkogo naseleniya Severo-
Zapadnogo kraya [Materials for studying the life and language of the Russian population of the North-Western Territory] : v 3 t. / P. V. Shein. – SPb., 1887–1902. – T. 3. – 1902. – 535 s. [in Russian]
Šliubski 1927 – Šliubski, A. A. Matarjaly da vyvučeńnia foĺklioru i movy Viciebščyny [Materials for studying the folklore and language of Vitebsk region] / A. A. Šliubski. – Miensk : In-t bielarus. kuĺt., 1927. – 189 s. [in Belarusian]
Baraniuk 1999 – Baraniuk, T. Prześmiewanie świata. O przebierańcach zapustnych na północno-zachodnim Mazowszu [Mocking the world. About Shrovetide masqueraders in north-western Mazovia] / T. Baraniuk. – Warszawa : Polskie Tow-wo Ludoznawcze Oddział w Warszawie, Ludowe T-wo Naukowo-Kulturalne, Mazowieckie Tow-wo Kultury, 1999. – 160 s. [in Polish]
Dudzik 2005 – Dudzik, W. Karnawały w kulturze [Carnivals in culture] / W. Dudzik. – Warszawa : Sic!, 2005. – 230 s. [in Polish]
Gawel 2013 – Gawel, A. Rok obrzędowy na Podlasiu [Ritual year in Podlasie region] / A. Gawel. – Białystok : Muzeum Podlaskie, 2013. – 304 s. [in Polish]
Jeleńska 1892 – Jeleńska, E. Wieś Komarowicze w powiecie Mozyrskim [The village of Komarowicze in the Mozyr district] / E. Jeleńska. – Warszawa, 1892. – 83 s. [in Polish]
Nad Narewką 2023 – Nad Narewką. Gazeta samorządowa [On the Narewka River. Local government newspaper]. 2023. – Nr 124/1. [in Polish]
Ogrodowska 2000 – Ogrodowska, B. Święta polskie. Tradycja i obyczaj [Polish holidays. Tradition and custom] / B. Ogrodowska – Warszawa : Alfa, 2000. – 330 s. [in Polish]
Paprot 2016 – Paprot, A. Czy Wielkopolska podkoziołkiem stoi? O zwyczajach związanych z końcem karnawału [Is podkoziołek important in Wielkopolska? About the customs associated with the end of Carnival] / A. Paprot // Narracja, obyczaj, wiedza... O zachowaniu niematerialnego dziedzictwa kulturowego [Narrative, custom, knowledge... About the preservation of intangible cultural heritage] / red. A. Przybyła-Dumin – Chorzów-Lublin-Warszawa : Muzeum “Górnośląski park etnograficzny w Chorzowie”, Wyd-wo UMCS, NID. – S. 287–301. [in Polish]
Podlasie 2016 – Podlasie I. Pieśni i obrzędy doroczne [Podlasie I. Songs and annual rituals] / Red. J. Szymańska [i inn.] – Warszawa : In-t Sztuki PAN, 2016. – 431 s. [in Polish]
Rosiek 2009 – Rosiek, B. “Z koniem po mięsopuście” – zapusty u górali żywieckich [“With a horse in mięsopuśt” – carnival among the highlanders of Żywiec] / B. Rosiek // Świat na opak : ludowe zapusty, wczoraj i dziś, na przykładzie wybranych regionów w Polsce [The world upside down : folk carnivals, yesterday and today, on the example of selected regions in Poland] / red. nauk. K. Piątkowska. – Włocławek : Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej, 2009. – S. 65–71. [in Polish]
Testa 2021 – Testa, A. Rituality and Social (Dis)Order. The Historical Anthropology of Popular Carnival in Europe / A. Testa. – New York ; London : Routledge, 2021. – 217 p.
Каментароў — 0
Маеце пытанне ці заўвагу? Напішыце ў каментары. Звяртаем увагу, што каментары са спасылкамі і ад неаўтарызаваных аўтараў прэмадэруюцца.