Выданні → Выданне:
Ляшкевіч, А. І. Традыцыйны каляндар: нарысы. – Мінск : Беларуская навука, 2022. - 416 c. : іл.
Вокладка
Анатацыя
Кніга складаецца з артыкулаў, якія Алена Ляшкевіч, кандыдат філалагічных навук у галіне фалькларыстыкі, напісала, працуючы як журналістка ў 2014–2021 гг. З гэтых навукова-папулярных тэкстаў чытач атрымае ўяўленне пра ўсё гадавое кола ў беларускай традыцыйнай культуры. Пад адной вокладкай сабраныя нарысы пра свята, якія пісаліся са зваротам да вялікага кола навуковай літаратуры і палявых матэрыялаў, а таксама рэпартажы з выездаў на святкаванні ў асобныя вёскі. У некаторых тэкстах ідзе гаворка не толькі пра беларускую культуру. Абрады разглядаюцца на агульнаеўрапейскім фоне. Некалькі тэкстаў прысвечаны параўнанню беларускіх і польскіх свят.
У кнізе змешчана амаль 400 экспедыцыйных фотаздымкаў Алены Ляшкевіч. Гэта не фотаальбом, здымкі ілюструюць тэксты. Кніга таксама аздоблена малюнкамі Рамана Плавінскага.
Для шырокага кола аматараў народнай культуры.
Змест
Ад аўтаркі.........................................................................................6 КАЛЯДЫ...................................................................................10
Калядаванне: жывая каштоўнасць Беларусі.........................10
Тры нечаканыя факты пра Каляды........................................12
Шчадраванне ў Дзятлавічах Лунінецкага раёна ..................16
Шчодрык у Перасудавічах, альбо Чаму свойскія куры добра нясуцца ....... 20
Каляда на покуці, а цыганы ў хаце (вёска Віркаў Клічаўскага раёна) ......... 23
Семежаўскія Цары.........................................................................................26
Свяцільнік з гарбуза на Каляды і ў іншыя каляндарныя перыяды.............. 29
Пагарынская Венецыя ды іншыя скарбы палескага Загароддзя................... 33
Каляды ў Мінску: санэпідкантроль, Смерць і Навязлівы менеджар па продажах..................................................................................35
Як паміраў цар Ірад: калядаванне на польскім Расточчы.............................. 38
Чым розняцца кракаўская шопка і беларуская батлейка?.............................. 39
Міліцыянт, Фатограф, Дзед, Цыган. Хто яшчэ абыходзіць двары ў Беларусі і ў Польшчы на Каляды.............................................................................. 42
Дударскі клуб: жэняцца ўсе!.............................................................................. 47
У Мінску зноў ажанілі Цярэшку....................................................................... 50
Каляда на дуб – да наступнага года.................................................................. 52
ГРАМНІЦЫ (СТРЭЧАННЕ) .......................................................................... 91
Стрэчанне з «Палескімі напевамі» (маніторынг элемента НКС).................. 91
Спадчыне аптымізацыя не перашкода? .......................... 94
МАСЛЕНІЦА .................................................................................................98
Масленіца-палізуха сыр і масла палізала ...........................98
Масленіца на Тураўшчыне...........................................................................102
Масленічны тыдзень у Гарадоцкім раёне распачаўся абрадам Пахаванне Дзеда (маніторынг элемента НКС).................................................................... 104
Масленічны абрад Лёзненшчыны: калодка ...................... 106
Турпатэнцыял абрадаў: а ці ёсць ён?.................................107
Як экалагічна адсвяткаваць Масленіцу .............................109
ДАБРАВЕШЧАННЕ............................................................. 126
На Благавешчанне дзеўка косу не пляце, птушка гнязда не ўе .................... 126 ВЯЛІКДЗЕНЬ........................................................................ 129
Велікодныя і перадвелікодныя традыцыі беларусаў ..................................... 129
Булкі, яйкі і вербачкі: як экалагічна падрыхтавацца да Вялікадня.............. 132
Валачобнікі з неперакладзенага рамана........................... 136
Валачобнікі ў каталіцкай вёсцы Танявічы Шчучынскага раёна................... 140
Абрад Сула ў вёсцы Маркавічы......................................... 141
ЮР’Я..................................................................................... 168
Паганскія і хрысціянскія традыцыі ў двух святах Юр’я за адзін сезон....... 168
Юр’я ў вёсцы Ахонава Дзятлаўскага раёна (маніторынг элемента НКС).... 171
Што не прапусціць журналістам: Абрад Юр’я ў Пагосце.............................. 174
У Любанскім раёне рэканструявалі абрад Юр’я ............................................. 176 МІКОЛА................................................................................. 202
«Юрка з Міколкай»............................................................................. 202
Як беларусы святкуюць дзень Міколы............................... 204 УШЭСЦЕ.............................................................................. 210
Як цяпер выглядае абрад, што зʼявіўся з міфа індаеўрапейцаў пра стрэлы Бога-Грымотніка............................................................................ 210
ТРОЙЦА І РУСАЛЛЕ.............................................................................. 217
Тройца: Лес прыйшоў на свята........................................... 217
Што такое траецкі Куст і нашто яго водзяць...................... 219
Русалле ў Любанскім раёне ............................................... 221
КУПАЛЛЕ ............................................................................. 248
Чаго асцерагацца і што шукаць у купальскую ноч ............ 248
Міфы пра «эратычнае свята Купалле» і ці варта іх трансляваць у СМІ...... 252
«Драўлянае ламачча – у вогнішча!»: Як адсвяткаваць Купалле без шкоды для прыроды ..................................... 256
Купалле і масавая культура ............................................... 258
ДЗЕНЬ СВЯТОГА ПЯТРА.................................................... 262
Дзень святога Пятра і легенда пра матрыярхат ............... 262
Лета заканчвацца: прыйшоў Пятрок – апаў лісток............ 265 СПАС.................................................................................... 269
Прыйшоў Спас – пайшло лета ад нас ............................... 269
Экалогія, традыцыі ці рэлігія: што пераможа на Блакітнай крыніцы? ....... 271
СВЯТЫ КАНЦА ЛЕТА.......................................................... 284
Дажынкі па-падляску .......................................................... 284
Успенне – цягні бульбу за карэнне...................................... 299
ВОСЕНЬСКІЯ СВЯТЫ ......................................................... 308
Багач і дзень восеньскага раўнадзенства .......................... 308 Прыйшла Пакрова, пытае, ці да зімы гатова ..................... 312
Марцінаў дзень – забыты прысвятак ................................. 315 ДЗЯДЫ................................................................................... 321
Штучныя кветкі на могілках: чаму пластык стаў традыцыяй?.................... 321
Звычай пры́клады на Міхайлаўскія Дзяды...................................................... 325
СВЯЧНЫЯ АБРАДЫ................................................................................ 332
Перанос траецкай свячы ў вёсцы Навінкі Калінкавіцкага раёна (маніторынг элемента НКС)..................................... 332
Ушанаванне свячы на Ушэсце ў вёсцы Пералёўка Веткаўскага раёна ........ 333
Перанос свячы на Ушэсце і ў дзень абраза Маці Божай Казанскай (4 лістапада) у вёсцы Наваселле Бярэзінскага раёна ............................................. 334
Перанос міхайлаўскай свячы ў вёсцы Вяляцічы Барысаўскага раёна ......... 339
Перанос варварынскай свячы ў вёсцы Басценавічы Мсціслаўскага раёна (маніторынг элемента НКС)....................................................................................... 345
Перанос свячы на Міколу зімовага ў Новай Слабодцы Клічаўскага раёна .................................................................347
ВЯЛІКАЯ ВЯСЕЛЬНІЦА ....................................................... 368
Рытуальнае пераапрананне на вяселлі.............................. 368
Рытуальныя бясчынствы на вяселлі і падчас каляндарных святаў ............. 374
Ёлка ў сямейных і каляндарных абрадах......................................................... 375
Магія вясельнага вянка ....................................................... 379
У госці да цешчы: на пярэзвы і бліны ................................. 385
Як маладая канчаткова станавілася жонкай: цэлы год .... 388
ПРА ЎВЕСЬ КАЛЯНДАР............................................................................. 401
Прошчы – перажыткі паганства? ........................................ 401
Альтэрнатыўнае жыццё каляндарных абрадаў.................. 406
СПІС ВЫКАРЫСТАНЫХ КРЫНІЦ....................................... 412
Каментароў — 0
Маеце пытанне ці заўвагу? Напішыце ў каментары. Звяртаем увагу, што каментары са спасылкамі і ад неаўтарызаваных аўтараў прэмадэруюцца.