Селях Аксана Аляксандраўна – выкладчык кафедры гісторыі Беларусі і палітало-
гіі Брэсцкага дзяржаўнага ўніверсітэта імя А. С. Пушкіна (бульвар Касманаўтаў 21, 224016, г. Брэст). E-mail: oxana.gugnuk@gmail.com
В статье рассматривается «род» как элемент концептосферы традиционного западнополесского деревенского общества. Основное внимание уделяется социальному ландшафту деревни, а именно вопросу идентификации, статусной дифференциации и наименования девушек по роду. В отечественной гуманитаристике специально была исследована проблема родоориентированных представлений в духовной культуре белорусов. Родовые представления белорусов в разрезе социальной культуры освещены в недостаточной степени.
В фокусе внимания белорусских исследователей не находились вопросы, касающиеся определения влияния родового сознания на общественное положение отдельных гендерных, возрастных, статусных групп.
Основой для исследования послужили материалы, собранные в результате личных полевых исследований в сельской местности Западного Полесья, которые проводились в 2015–2024 гг. Было опрошено около 80 жителей деревень 1920–1980-х гг. рождения. Анализ материалов дает основание сделать следующие выводы: социальный порядок в западнополесской деревне в значительной степени определял родовой уклад жизни, согласно которому каждому роду отводилось особое место в структуре общества. Происхождение из определенного рода заведомо очерчивало положение девушки в социуме на текущий момент времени, а также определяло границы ее социальных возможностей в перспективе. Значимую роль в формировании стереотипных мнений о девушках играла «лавочная традиция» – традиция совместного проведения свободного времени женщинами за разговорами на открытом пространстве (на лавках, завалинках). На положение потенциальных невест в деревенском обществе определяющее влияние оказывал статус рода, за которым, как правило, закреплялись эпитеты оценочного характера (богатый/бедный, почетный/простой, трудолюбивый/ленивый, здоровый/больной). Кроме того, репутация девушек соотносилась с семейно-родовыми прозвищами, которые имели широкое распространение в западнополесском регионе. Помимо прочих, родовые прозвища выполняли социально-отличительную функцию, что указывало на статус номинанта в коллективе. Родовые прозвища женского населения являются неотъемлемым компонентом антропонимического пространства современной деревни Западного Полесья.
В устной коммуникации преимущественно в кругах старшего населения сохранился принцип идентификации человека по роду, что свидетельствует о «живучести» традиционных представлений.
The article analyzes the “genus” as an element of the conceptual sphere of the traditional West Polesie village society. The main focus is on the social landscape of the village, namely the issue of identification, status differentiation and naming of girls by genus. The problem of gender-oriented views in the spiritual culture of the Belarusians has been studied specifically in the national humanities. The generic ideas of the Belarusians in the context of social culture have been covered insufficiently. Belarusian researchers have not focused on the issues related to determining the influence of generic consciousness on the social status of individual gender, age and status groups.
The research conducted by the author is based on the materials collected as a result of personal field research in 2015–2024 in rural areas of the Western Polesie. About 80 villagers born in the 1920s and 1980s were interviewed. The analysis of the materials gives grounds to draw the following conclusions: the social order in the West Polesie village largely determined the ancestral way of life. According to it, each family was assigned a certain place in the structure of the society. The affiliation to certain family obviously outlined the position of a girl in the society at the current moment and also determined the boundaries of her social opportunities in the future. The “bench tradition” played a significant role in the formation of stereotypical opinions about girls. It was a tradition for women to spend their free time together talking in an open space (on the benches). The position of potential brides in a village society was influenced by the status of the family which was usually assigned epithets of an evaluative nature (rich/poor, honorable/simple, hardworking/lazy, healthy/sick). Moreover, the reputation of the girls correlated with the generic nicknames, which were widespread in the Western Polesie region. In addition, generic nicknames performed a socially distinctive function which indicated the status of the nominee in the society. Generic nicknames of the female population are still an integral component of the anthroponymic space of the modern village of the Western Polesie. In oral communication, mainly among the older population, the principle of identifying a person by genus has been preserved. This indicates the “survivability” of traditional views.
АІМЭФ – Фальклорна-этнаграфічныя матэрыялы, сабраныя А. А. Селях у Заходнім Палессі // Архіў Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К. Крапівы НАН Беларусі. – Ф. 23. Воп. 23. Спр. 1.
Ангелова 2004 – Ангелова, М. М. «Концепт» в современной лингвокультурологии /
М. М. Ангелова // Актуальные проблемы английской лингвистики и лингводидактики :
сб. науч. тр. – М. : Прометей, 2004. – Вып. 3. – С. 3–10.
Бірыла 2017 – Бірыла, М. В. Выбраныя працы / М. В. Бірыла ; уклад.: Л. А. Ліхадзіеўская,
В. П. Русак, Н. А. Чабатар ; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы
і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа. – Мінск : Беларус. навука, 2017. – 542 с.
Боганева 2007 – Боганева, А. Канцэптуальныя асновы комплексных фальклорна-этнаграфічных даследаванняў традыцыйных лакальных культур Беларусі / A. Боганева, Т. Валодзіна, Т. Варфаламеева, В. Лабачэўская // Фалькларыстычныя даследаванні. Кантэкст. Тыпалогія. Сувязі : зб. арт. / пад навук. рэд. P. M. Кавалёвай, B. В. Прыемка. – Мінск, 2007. – Вып. 4. – С. 24–40.
Гримич 2015 – Гримич, М. В. До питання про статус жінки в традиційному українському суспільстві / М. В. Гримич // Етнічна історія народів Європи. – 2000. – Вип. 7. – С. 16–21.
Жлоба 2011 – Жлоба, С. Сучасная палеская вёска: паміж традыцыямі і інавацыямі /
С. Жлоба // ARCHE. – 2011. – № 3. – С. 65–71.
Колокольников 1972 – Колокольников, В. Т. Брачно-семейные отношения колхозного крестьянства: (на материалах западных областей Белорусской ССР) : автореф. дис. ... канд. философ. наук : 09.621 / В. Т. Колокольников ; Ин-т философии и права АН БССР. – Минск, 1972. – 17 с.
Леванцевич 2023 – Леванцевич, Л. В. Прозвище как единица ономастического пространства Брестчины: лингвистический аспект / Л. В. Леванцевич // Имя в пространстве культуры: коллективная монография к 80-летию профессора Г. Ф. Ковалева / под общ. ред. С. А. Скури-
диной и С. А. Попова. – Воронеж : Воронеж. обл. тип. – 2023. – С. 78–94.
Леванцэвіч 2011 – Леванцэвіч, Л. В. Асноўныя аспекты навуковага даследавання анамас-
тыкі Брэсцка-Пінскага Палесся / Л. В. Леванцэвіч // Моўнакультурная прастора Брэсцка-Пінскага Палесся : зб. навук. арт.: у 2 ч. / М-ва адукацыі Рэсп. Беларусь, Брэсц. дзярж. ун-т імя А. С. Пушкіна, Каф. гісторыі беларус. мовы і дыялекталогіі ; рэдкал.: М. М. Аляхновіч [і інш.].– Брэст : Альтернатива, 2011. – Ч. 1. – С. 193–196.
Леванцэвіч 2022 – Леванцэвіч, Л. В. Мянушка як складнік антрапанімікону: тэрміналагічнае абазначэнне / Л. В. Леванцэвіч // Весн. Брэсц. ун-та. Серыя 3. Філалогія. Педагогіка. Псіхалогія. – 2022. – № 3. – С. 69–75.
Лобач 2015 – Лобач, У. А. Гарадскі ландшафт у традыцыйнай карціне свету беларусаў Падзвіння / У. А. Лобач // Актуальные проблемы архитектуры Белорусского Подвинья и сопредельных регионов : сб. ст. респ. науч.-практ. семинара, Новополоцк, 8–9 окт. 2015 г. / Полоц. гос. ун-т ; под общ. ред. В. Е. Овсейчика (отв. ред.), Г. И. Захаркиной, Р. М. Платоновой. – Новополоцк : ПГУ, 2015. – С. 75–77.
Лобач 2013 – Лобач, У. Міф. Прастора. Чалавек: традыцыйны культурны ландшафт беларусаў у семіятычнай перспектыве / У. Лобач. – Мінск : Тэхналогія, 2013. – 510 с.
Мурзина 2003 – Мурзина, И. Я. Региональная идентичность и региональное самосознание / И. Я. Мурзина // Дискурс-Пи. –2003. – Т. 3. – № 1. – С. 101–104.
Міфалогія беларусаў 2011 – Міфалогія беларусаў : энцыкл. слоўн. / склад. І. Клімковіч,
В. Аўтушка ; навук. рэд. Т. Валодзіна, С. Санько. – Мінск : Беларусь, 2011. – 605 с.
Население БССР 1980 – Население БССР: по данным Всесоюзной переписи населения
1979 г. / Центральное статистическое управление БССР. – Минск, 1980. – 24 с.
Новак 2010 – Новак, В. С. Міфалагічныя ўяўленні беларусаў / В. С. Новак. – Мінск : Права
і эканоміка, 2010. – 524 с.
Олсон 2012 – Олсон, Л. Советские крестьянки (половозрастная идентичность: структура
и история) / Л. Олсон, С. Адоньева // Горький Медиа : [сайт]. – URL: https://magazines.gorky.media/nlo/2012/5/sovetskie-krestyanki.html (дата звароту: 03.11.2024).
Сорокин 1992 – Сорокин, П. А. Человек. Цивилизация. Общество / П. А. Сорокин / общ. ред., сост. и предисл.: А. Ю. Согомонова : пер. с англ. – М. : Политиздат, 1992. – 543 с.
Традыцыйны светалад беларусаў 2023 – Традыцыйны светалад беларусаў : у 5 кн. – Кн. 1 : Касмалогія / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т філасофіі ; уклад. і агул. рэд.: І. М. Дубянецкая,
С. І. Санько ; аўт. тэкстаў: Т. В. Валодзіна [і інш.] ; маст. М. С. Храпавіцкі ; каардынатар праекта А. А. Лазарэвіч. – Мінск : Беларус. навука, 2023. – 87 с.
Традыцыйны светалад беларусаў 2023 – Традыцыйны светалад беларусаў : у 5 кн. – Кн. 2 : Сфера сакральнага. Народная тэалогія / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т філасофіі ; уклад.
і агул. рэд.: І. М. Дубянецкая, С. І. Санько; аўт. тэкстаў: Т. В. Валодзіна [і інш.] ; маст.
М. С. Храпавіцкі; ідэя праекта У. Р. Гусакова ; каардынатар праекта А. А. Лазарэвіч. – Мінск : Беларус. навука, 2023. – 92 с.
Традыцыйны светалад беларусаў 2024 – Традыцыйны светалад беларусаў : у 5 кн. – Кн. 3 : Чалавек / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т філасофіі ; уклад. і агул. рэд.: І. М. Дубянецкая,
С. І. Санько ; аўт. тэкстаў: Т. В. Валодзіна [і інш.] ; маст. М. С. Храпавіцкі; ідэя праекта У. Р. Гусакова; каардынатар праекта А. А. Лазарэвіч. – Мінск : Беларус. навука, 2024. – 94 с.
Шарая 2018 – Шарая, В. М. Асаблівасці родавых уяўленняў у традыцыйнай духоўнай культуры беларусаў / В. М. Шарая // Традыцыі і сучасны стан культуры і мастацтваў : зб. дакл. і тэз., Мінск, 7–8 верас. 2017 года) / [рэдкал.: А. І. Лакотка (гал. рэд.) [і інш.]]. – Мінск, 2018. –
С. 609–614.
Шарая 2016 – Шарая, В. М. Родаваарыентаваныя ўяўленні ў традыцыйнай духоўнай культуры беларусаў / В. М. Шарая // Нарысы гісторыі культуры Беларусі : у 4 т. – Мінск : Беларус. навука, 2016. – Т. 3 : Культура сяла ХIV – пачатку ХХ ст. Кн. 2. Духоўная культура /
А. І. Лакотка [і інш.]; навук. рэд. А. І. Лакотка. С. 458–481.
Шарая 2023 – Шарая, В. Родаваарыентаваныя ўяўленні ў традыцыйнай культуры беларусаў і асаблівасці іх даследавання / В. Шарая // Наука и инновации : науч.-практ. журн. – 2023. – № 5. – Ч. 1. – С. 66–71.
Шарая 2023 – Шарая, В. Родаваарыентаваныя ўяўленні ў традыцыйнай культуры беларусаў і асаблівасці іх даследавання / В. Шарая // Наука и инновации : науч.-практ. журн. – 2023. – № 6. – Ч. 2. – С. 66–71.
Шарая 2010 – Шарая, В. Родаваарыентаваныя ўяўленні ў традыцыйным каляндарным абрадзе: асаблівасці аксіялогіі, семантыкі / В. Шарая // Аўтэнтычны фальклор: прабле-
мы вывучэння, захавання, пераймання : зб. навук. арт., Мінск, 29–30 крас. 2010 г. / рэдкал.:
М. А. Мажэйка (старшыня) [і інш.]. – Мінск, 2010. – С. 71–72.
Швед 2023 – Швед, И. А. «Кажды по собі? – не!»: о родственных связях, доме, пространственном мире в современных семейных рассказах жительниц Брестчины / И. А. Швед // Брестчина сквозь века к современности : коллективная монография / М-во образ. Республики Беларусь, Брест. гос. технич. ун-т, Каф. белорус. и рус. языков, Научно-исследовательская лаборатория по социокультурным проблемам пограничья ; под ред. М. П. Жигаловой. – Брест : БрГТУ, 2023. – Часть 1. – С. 212–227.
Шумская 1992 – Шумская, І. А. Пра адзін тып антрапонімаў / І. А. Шумская // Беларуская анамастыка : зб. арт. / Акад. навук БССР, Ін-т мовазнаўства ; рэд. М. В. Бірыла, В. П. Лемцюгова. – Мінск, 1992. – С. 26–31.
Шумская 1985 – Шумская, І. А. Размоўна-бытавыя формы мужчынскіх асабовых імён Брэстчыны / І. А. Шумская // Беларуская анамастыка. – Мінск, 1985. – С. 5–25.
Этнокультурные процессы – 2020 – Этнокультурные процессы Западного Полесья (Брестчины) в прошлом и настоящем / А. Вл. Гурко [и др.]; науч. ред. А. Викт. Гурко ; Нац. акад. наук Беларуси, Центр. исслед. белорус. культуры. языка и лит., Филиал «Ин-т искусствоведения, этнографии и фольклора К. Крапивы». – Минск : Беларус. навука, 2020. – 621 с.
AIMEF – Faĺklorna-etnahrafičnyja materyjaly, sabranyja A. A. Sieliach u Zachodnim Paliessi [Folklore and ethnographic materials collected by A. A. Sieliach in Western Polesie] // Archiŭ Instytuta mastactvaznaŭstva, etnahrafii i faĺkloru imia K. Krapivy NAN Bielarusi [Archives of the Institute of Art History, Ethnography and Folklore named after K. Krapiva of the NAS of Belarus]. – F. 23. Vop. 23. Spr. 1.
Angelova 2004 – Angelova, M. M. “Kontsept” v sovremennoy lingvokul’turologii [“Concept” in modern linguocultural science] / M. M. Angelova // Aktual’nyye problemy angliyskoy lingvistiki i lingvodidaktiki : sb. nauch. tr. [Actual problems of English linguistics and linguodidactics. Collection of scientific papers.]. – M. : Prometey, 2004. – Iss. 3. – P. 3–10. [In Russian]
Biryla 2017 – Biryla, M. V. Vybranyja pracy [Selected works] / M. V. Biryla ; comp.: L. A. Lichadzijeŭskaja, V. P. Rusak, N. A. Čabatar ; Nac. akad. navuk Bielarusi, Centr daslied. bielarus. kuĺtury, movy i lit., In-t movaznaŭstva imia Jakuba Kolasa. – Minsk : Bielarus. navuka, 2017. – 542 p. [In Belarusian]
Bohanieva 2007 – Bohanieva, A. Kanceptuaĺnyja asnovy komplieksnych faĺklorna-etnahrafičnych dasliedavanniaŭ tradycyjnych lakaĺnych kuĺtur Bielarusi [Conceptual foundations of complex folklore and ethnographic research of traditional local cultures of Belarus] / A. Bohanieva [and al] // Faĺklarystyčnyja dasliedavanni. Kantekst. Typalohija. Suviazi : zb. art. [Folkloristic studies. Context. Typology. Connections: collection of articles] / ed. P. M. Kavaliova, B. V. Pryjemka. – Minsk, 2007. – Iss. 4. – P. 24–40. [In Belarusian]
Hrymyč 2015 – Hrymyč, M. V. Do pytannya pro status zhinky v tradytsiynomu ukrayins’komu suspil’stvi [On the question of the status of women in traditional Ukrainian society] / M. V. Hrymyč // Etnichna istoriya narodiv Yevropy [Ethnic History of the Peoples of Europe]. – 2000. – Iss. 7. – P. 16–21. [In Ukrainian]
Zhloba 2011 – Zhloba, S. Suchasnaya paleskaya veska: pamіzh tradytsyyamі і іnavatsyyamі [Modern Polesie village: between traditions and innovations] / S. Zhloba // ARCHE. – 2011. – № 3. – P. 65–71. [In Belarusian]
Kolokol’nikov 1972 – Kolokol’nikov, V. T. Brachno-semeinye otnosheniya kolkhoznogo krest’yanstva: (na materialakh zapadnykh oblastei Belorusskoi SSR) [Marital and family relations of the collective farm peasantry: (based on materials from the western regions of the Byelorussian SSR)] : avtoref. dis. ... kand. filosof. nauk : 09.621 / V. T. Kolokol’nikov; In-t filosofii i prava AN BSSR. – Minsk, 1972. – 17 p. [In Russian]
Levantsevich 2023 – Levantsevich, L. V. Prozvishche kak edinitsa onomasticheskogo prostranstva Brestchiny: lingvisticheskii aspect [Nickname as a unit of the onomastic space of the Brest region: linguistic aspect] / L. V. Levantsevich // Imya v prostranstve kul’tury: kollektivnaya monografiya k 80-letiyu professora G. F. Kovaleva [Name in the space of culture: collective monograph for the 80th anniversary of Professor G. F. Kovalev] / under the general ed. S. A. Skuridinoiy i S. A. Popova. – Voronezh : Voronezh. obl. tip. – 2023. – P. 78–94. [In Russian]
Lievancevič 2011 – Lievancevič, L. V. Asnoŭnyja aspiekty navukovaha dasliedavannia anamastyki Brescka-Pinskaha Paliessia [Main aspects of scientific research on the onomastics of Brest-Pinsk Polesie] / L. V. Lievancevič // Moŭnakuĺturnaja prastora Brescka-Pinskaha Paliessia : zb. navuk. art. [Linguistic and cultural space of Brest-Pinsk Polesie: collection of scientific articles] : in 2 parts / M-va adukatsyі Resp. Belarus’, Brests. dzyarzh. un-t іmya A. S. Pushkіna, kaf. gіstoryі belarus. movy
і dyyalektalogіі; ed. board.: M. M. Alyakhnovіch [and others].– Brest : Al’ternativa, 2011. – Part. 1. – Р. 193–196. [In Belarusian]
Lievancevič 2022 – Lievancevič 2022 – Lievancevič, L. V. Mianuška jak skladnik antrapanimikonu: terminalahičnaje abaznačennie [Nickname as a component of the anthroponymic: terminological designation] / L. V. Lievancevič // Vesn. Brests. un-ta. Seryya 3. Fіlalogіya. Pedagogіka. Psіkhalogіya [Bulletin of the Brest University. Series 3. Philology. Pedagogy. Psychology]. – 2022. –№ 3. – Р. 69–75. [In Belarusian]
Lobač 2015 – Lobač, U. A. Haradski landšaft u tradycyjnaj karcinie svietu bielarusaŭ Padzvinnia [Urban landscape in the traditional worldview of Belarusians from Padzvinnie] / U. A. Lobač // Aktuaĺnyje probliemy architiektury Bielorusskoho Podvińja i sopriedieĺnych riehionov : sb. st. riesp. nauč.-prakt. sieminara, Novopolock, 8–9 okt. 2015 h. [Actual problems of architecture of the Belarusian Podvinia and adjacent regions: collection of articles of the republican scientific-practical seminar, Novopolotsk, October 8–9, 2015] / PGU ; ed. board V. E. Ovseychik (ed.), G. I. Zacharkina, R. M. Platonova. – Novopolotsk : PGU, 2015. – Р. 75–77. [In Belarusian]
Lobač 2013 – Lobač, U. Mif. Prastora. Čalaviek: tradycyjny kuĺturny landšaft bielarusaŭ u siemijatyčnaj pierspiektyvie [Myth. Space. Man: the traditional cultural landscape of Belarusians in a semiotic perspective] / U. Lobač. – Minsk : Technalohija, 2013. – 510 р. [In Belarusian]
Murzina 2003 – Murzina, I. Ya. Regional’naya identichnost’ i regional’noe samosoznanie [egional identity and regional self-awareness] / I. Ya. Murzina // Diskurs-Pi. – 2003. – T. 3. – № 1. – P. 101–104. [In Russian]
Mifalohija bielarusaŭ 2011 – Mifalohija bielarusaŭ : encykl. sloŭn. [Mythology of Belarusians: encyclopedic dictionary] / comp. I. Klimkovič, V. Aŭtuška; ed. T. Valodzina, S. Sańko. – Minsk : Bielaruś, 2011. – 605 р. [In Belarusian]
Naselenie BSSR 1980 – Naselenie BSSR: po dannym Vsesoyuznoi perepisi naseleniya 1979 g. [Population of the BSSR: according to the All-Union Population Census of 1979] / Tsentral’noe statisticheskoe upravlenie BSSR [Central Statistical Office of the BSSR]. – Minsk, 1980. – 24 р. [In Russian]
Novak 2010 – Novak, V. S. Mifalahičnyja ŭjaŭlienni bielarusaŭ [Mythological ideas of Belarusians] / V. S. Novak. – Mіnsk : Prava і ekаnomіka, 2010. – 524 р. [In Belarusian]
Olson 2012 – Olson, L. Sovetskie krest’yanki (polovozrastnaya identichnost’: struktura i istoriya) [Soviet peasant women (age and gender identity: structure and history)] / L. Olson, S. Adon’eva // Gorky Media : [website]. – URL: https://magazines.gorky.media/nlo/2012/5/sovetskie-krestyanki.html. (date of access: 03.11.2024) [In Russian]
Sorokin 1992 – Sorokin, P. A., Chelovek. Tsivilizatsiya. Obshchestvo [Man. Civilization. Society] / P. A. Sorokin / General editor, compiler and foreword: A. Yu. Sogomonova : trans. from English. – M. : Politizdat, 1992. – 543 р. [In Russian]
Tradycyjny svietalad bielarusaŭ 2023 – Tradycyjny svietalad bielarusaŭ [Traditional World Order of Belarusians] : in 5 books. – Book 1 : Kasmalohija [Cosmology] / Nac. akad. navuk Bielarusi, In-t filasofii; comp. and general ed.: I. M. Dubianieckaja, S. I. Sańko ; author of texts: T. V. Valodzina [and others] ; artist M. S. Chrapavicki ; project coordinator A. A. Lazarevič. – Minsk : Bielarus. navuka, 2023. – 87 р. [In Belarusian]
Tradycyjny svietalad bielarusaŭ 2023 Tradycyjny svietalad bielarusaŭ [Traditional World Order of Belarusians] : in 5 books. – Book 2 : Sfiera sakraĺnaha. Narodnaja tealohija [Sphere of the Sacred. Folk Theology] / Nac. akad. navuk Bielarusi, In-t filasofii ; comp. and general ed.: I. M. Dubianieckaja, S. I. Sańko ; author of texts: T. V. Valodzina [and others] ; artist M. S. Chrapavicki ; project idea
U. R. Husakoŭ ; project coordinator A. A. Lazarevič. – Minsk : Bielarus. navuka, 2023. – 92 р. [In Belarusian]
Tradycyjny svietalad bielarusaŭ 2024 – Tradycyjny svietalad bielarusaŭ [Traditional World Order of Belarusians] : in 5 books. – Book : 3. Čalaviek [Man] / Nac. akad. navuk Bielarusi, In-t filasofii; comp. and general ed.: I. M. Dubianieckaja, S. I. Sańko ; author of texts: T. V. Valodzina [and others]; artist M. S. Chrapavicki ; project idea U. R. Husakoŭ ; project coordinator A. A. Lazarevič. – Minsk : Bielarus. navuka, 2024. – 94 р. [In Belarusian]
Šaraja 2018 – Šaraja, V. M. Asablivasci rodavych ujaŭlienniaŭ u tradycyjnaj duchoŭnaj kuĺtury bielarusaŭ [Peculiarities of tribal representations in the traditional spiritual culture of Belarusians] / V. M. Šaraja // Tradycyi i sučasny stan kuĺtury i mastactvaŭ : zb. dakl. i tez., Minsk, 7–8 vieras. 2017 hoda) [Traditions and the current state of culture and arts: collection of papers and abstracts, Minsk, September 7–8, 2017] / [ed. board: A. I. Lakotka (editor-in-chief and others]. – Minsk, 2018. – Р. 609–614. [In Belarusian]
Šaraja 2016 – Šaraja, V. M. Rodavaaryjentavanyja ŭjaŭlienni ŭ tradycyjnaj duchoŭnaj kuĺtury bielarusaŭ [Gender-oriented ideas in the traditional spiritual culture of Belarusians] / V. M. Šaraja // Narysy historyi kuĺtury Bielarusi : in 4 vols. / A. I. Lakotka [and others]; scientific. ed. A. I. Lakotka. – Minsk : Bielarus. navuka, 2016. – Vol. 3 : Kuĺtura siala XIV – pačatku XX st. Kn. 2. Duchoŭnaja kuĺtura [Village culture of the 14th – early 20th centuries. Book. 2. Spiritual culture] – Р. 458–481. [In Belarusian]
Šaraja 2023 – Šaraja, V. Rodavaaryjentavanyja ŭjaŭlienni ŭ tradycyjnaj kuĺtury bielarusaŭ i asablivasci ich dasliedavannia. Č. 1 [Gender-oriented ideas in the traditional culture of Belarusians and features of their research. Part 1] / V. Šaraja // Nauka i innovatsii : nauch.-prakt. zhurn. [Science and Innovation: scientific and practical journal]. – 2023. – № 5. – Р. 66–71. [In Belarusian]
Šaraja 2023 – Šaraja, V. Rodavaaryjentavanyja ŭjaŭlienni ŭ tradycyjnaj kuĺtury bielarusaŭ i asablivasci ich dasliedavannia. Č. 2 [Gender-oriented ideas in the traditional culture of Belarusians and features of their research. Part 2] / V. Šaraja // Nauka i innovatsii : nauch.-prakt. zhurn. [Science and Innovation : scientific and practical journal]. – 2023. – № 6. – Р. 66–71. [In Belarusian]
Šaraja 2010 – Šaraja, V. Rodavaaryjentavanyja ŭjaŭlienni ŭ tradycyjnym kaliandarnym abradzie: asablivasci aksijalohii, siemantyki [Generic knowledge of traditional calender abradze: assemblies of axiology, semantics] / V. Šaraja // Aŭtentyčny faĺklor: prabliemy vyvučennia, zachavannia, pierajmannia : zb. navuk. art., Minsk, 29–30 kras. 2010 h.) [Authentic folklore: problems of study, preservation, imitation: collection of scientific articles, Minsk, April 29–30, 2010] / ed. board.: M. A. Mažejka (chief) [and others]. – Minsk, 2010. – Р. 71–72. [In Belarusian]
Shved 2023 – Shved, I. A. «Kazhdy po sobі? – ne!»: o rodstvennykh svyazyakh, dome, prostranstvennom mire v sovremennykh semeinykh rasskazakh zhitel’nits Brestchiny [“Each according to his own needs? – no!”: about family ties, home, spatial world in modern family stories of Brest region residents] / I. A. Shved // Brestchina skvoz’ veka k sovremennosti : kollektivnaya monografiya [Brest region through the centuries to the present: collective monograph] / Min-vo obr. Respubliki Belarus’, Brestskii gos.tekhnich. un-t, Kaf. belorus. i rus. yazykov, Nauchno-issledovatel’skaya laboratoriya po sotsiokul’turnym problemam pogranich’ya ; ed. M. P. Zhigalova. – Brest : BrGTU, 2023. – Part 1. – Р. 212–227. [In Russian]
Šumskaja 1992 – Šumskaja, I. A. Pra adzin typ antraponimaŭ [About one type of anthroponyms] / I. A. Šumskaja // Bielaruskaja anamastyka : zb. art. [Belarusian onomastics: collection of articles] / Akad. navuk BSSR, In-t movaznaŭstva ; ed. M. V. Biryla, V. P. Liemciuhova. – Minsk, 1992. – Р. 26–31. [In Belarusian]
Šumskaja 1985 – Šumskaja, I. A. Razmoŭna-bytavyja formy mužčynskich asabovych imion Brestčyny [Colloquial and everyday forms of male personal names of the Brest region] / I. A. Šumskaja // Bielaruskaja anamastyka [Belarusian onomastics]. – Minsk, 1985. – Р. 5–25. [In Belarusian]
Etnokul’turnyye protsessy – 2020 – Etnokul’turnyye protsessy Zapadnogo Poles’ya (Brestchiny) v proshlom i nastoyashchem [Ethnocultural processes of Western Polesie (Brest region) in the past and present] / A. Vl. Gurko [and others]; scientific ed. A. Vikt. Gurko ; Nats. akad. nauk Belarusi, Tsentr. issled. belorus. kul’tury, yazyka i lit., Filial. «In-t iskusstvovedeniya, etnografii i fol’klora K. Krapivy». – Minsk : Belarus. navuka, 2020. – 621 р. [In Russian]
Выкладчык: Уладзімір Лобач
Аб’ём: 70 урокаў, 14 гадзін відэа, 127 тэставых пытанняў
Курс прапануе паглыбленае азнаямленне з этнічнай гісторыяй і этнакультурнай спецыфікай Беларусі. Прадстаўлены лекцыі па раздзелах і тэмах вучэбнай праграмы "Этнаграфія Беларусі", якая выкладаецца аўтарам у Полацкім дзяржаўным універсітэце.
Выкладчык: Зміцер Скварчэўскі
Аб’ём: 13 урокаў, 2 гадзіны відэа, 100 тэставых пытанняў
Сярод разнастайных аспектаў беларускай міфалогіі, прадметам курсу абраны персанажны код: боствы, духі, дэманічныя істоты, героі і т.п.
Каментароў — 0
Маеце пытанне ці заўвагу? Напішыце ў каментары. Звяртаем увагу, што каментары са спасылкамі і ад неаўтарызаваных аўтараў прэмадэруюцца.