Сікіміч Біляна – доктар філалогіі, навуковы саветнік Інстытута балканістыкі САНУ (вул. Кнез Михаилова 35, Београд, 11000, Србија). E-mail: biljana.sikimic@bi.sanu.ac.rs
Галяк Святлана Уладзіміраўна – кандыдат філалагічных навук, кафедра славістыкі філалагічнага факультэта Бялградскага ўніверсітэта (Студентски трг 3, Београд, 11000, Србија). E-mail: svetlanagoljak@yahoo.co.uk
Целью статьи является экспликация традиционных представлений о собаке, отраженных в устойчивых экспрессивных оборотах белорусского и сербского языков, а также в таком фольклорном жанре, как загадки. Рассмотрены характеристики собаки, послужившие в качестве мотивационной базы для формирования устойчивых единиц: внешние атрибуты, функциональные характеристики и тема «служения человеку», различные проявления «трудной жизни», восприятие собаки как злого и «нечистого» существа и приписываемые ей отрицательные моральные свойства и поведение, а также оценки ценности, количества и другие. Проанализирована связь образов и мифологических представлений о собаке в традиционной культуре. Рассмотрены особенности семантического преобразования обозначений собаки и их дериватов в составе устойчивых оборотов.
The paper discusses traditional images of the dog, reflected in stable expressive phrases as well as in folklore riddles of the Belarusian and Serbian languages. The following characteristics of the dog that served as the motivational basis for the formation of stable units were suggested: external attributes, functional characteristics and the theme of “service to man”, various manifestations of a “difficult life”, the perception of a dog as an evil and “unclean” creature and the negative moral properties and behavior attributed to it, as well as assessments of value, quantity, and others. The connection between images and mythological ideas about dogs in traditional culture is also analyzed. The features of the semantic transformation of dog designations and their derivatives as part of stable phrases are considered.
Спіс скарачэнняў і цытаваных крыніц
Вукановић 1970 – Вукановић, Т. Српске народне загонетке / Т. Вукановић. – Врање : Народни музеј – Раднички универзитет, 1970. – 152 с.
Выслоўі 1979 – Выслоўі / склад., сістэмат. тэкстаў, уступ, арт. i камент. М. Я. Грынблата ; рэд. тома А. С. Фядосік. – Мінск : Навука i тэхніка, 1979. – 520 с.
Грынблат, Гурскі 1972 – Загадкі / склад. М. Я. Грынблат, А. І. Гурскі ; рэд. А. С. Фядосік. – Мінск : Навука і тэхніка, 1972. – 448 с.
Гура 2012 – Гура, А. В. Собака / А. В. Гура // Славянские древности : этнолингв. словарь :
в 5 т. – М. : Междунар. отношения, 2012. – Т. 5. – С. 93–95.
Даніловіч 2000 – Даніловіч, М. А. Слоўнік дыялектнай фразеалогіі Гродзеншчыны / М. А. Даніловіч. – Гродна : ГрДУ, 2000. – 267 с.
Иванчевић 1900 – Иванчевић, П. Српске народне загонетке (из Босан. Крајине) // Кара-
џић, II. № 8–9. – Алексинац, 1900. – С. 155–156.
Караџић 1821 – Караџић, В. Ст. Народне српске приповијетке / В. Ст. Караџић. – Беч :
[Без издавача], 1821. – 48 с.
Караџић 1852 – Караџић, В. Ст. Српски рјечник / В. Ст. Караџић. – Беч : Штампарија јерменскога намастира, 1852. – 862 с.
Катурић 1894 – Катурић, В. М. Српске народне загонетке / В. М. Катурић // Босанска вила, 1894. – С. 75.
Ковачевић 2017 – Ковачевић, Б. Фразеологизми у разговорном стилу сјевера Црне Горе / Б. Ковачевић. – Никшић : Филолошки факултет, 2017. – URL: https://www.ucg.ac.me/radovi/28/Branka%20Kovacevic.pdf (дата звароту: 14.10.2024)
Корсак 1984 – Корсак, Л. Д. Англа-беларускі слоўнік фразеалагізмаў параўнальнага тыпу / Л. Д. Корсак, Л. С. Марціновіч. – Мінск : Выш. шк., 1984. – 122 с.
Лопичић 1887 – Лопичић, Ст. Народне загонетке // Луча. – Цетиње, 1897 (год ІІІ), свес-
ка ІІІ. – С. 121–122.
Мијатовић 1900 – Мијатовић, Ст. М. М. Српске народне загонетке (из Левча) / Ст. М. М. Мијатовић // Караџић, II. – Алексинац, 1900. – С. 11–13.
Молотков 1986 – Фразеологический словарь русского языка / под ред. А. И. Молоткова. – М. : Русский язык, 1986. – 543 с.
Мяцельская 1972 – Мяцельская Е. С. Слоўнік беларускай народнай фразеалогіі / Е. С. Мяцельская, Я. М. Камароўскі. – Мінск : Выд-ва БДУ, 1972. – 320 с.
Невядомы – Невядомы. Песме, пословице и загонетке. – Београд : Архив САНУ, Етнографска збирка, Рукапіснае выданне. Т. 389.
Николић 1910 – Николић, В. Из Лужнице и Нишаве / В. Николић // Српски етнографски зборник, XVI. – С. 1–503.
Новаковић 1877 – Новаковић, С. Српске народне загонетке / С. Новаковић. – Београд ; Панчево : Књижарница В. Валожића и браће Јовановић, 1877. – 283 с.
Обођанин 1897 – Обођанин. Народне загонетке // Луча (III). – Цетиње, 1897 (год III), свес-
ка X. – С. 444.
Обрадовић 1895 – Обрадовић, М. Збирка српских загонетака из Босне / М. Обрадовић // Просветни гласник. – XVI. – Прилог. – С. 1–21.
Оташевић 2007 – Оташевић, Ђ. Мали фразеолошки речник / Ђ. Оташевић. – Београд : Алма, 2007. – 788 с.
Параўн. – Янкоўскі, Ф. М. Беларускія народныя параўнанні: Кароткі слоўнік / Ф. М. Янкоўскі. – Мінск : Выш. шк., 1973. – 239 с.
Подюков, Черных 2012 – Подюков, И. А. Русские народные загадки Пермского края / И. А. Подюков, А. В. Черных. – СПб. : Маматов. – 206 с.
РБСС – Русско-белорусский словарь сравнений / Т. В. Володина, В. М. Мокиенко. – Мінск : Беларус. навука, 2018. – 811 с.
РСГВ – Речник српских говора Војводине. Т. 1–4. – Нови Сад : Матица српска, 2019.
РМС – Речник савременог српскохрватского књижевног језика. – Т. 1–6. – Нови Сад ; Загреб : Матица српска – Матица хрватска, 1967–1976.
РМС1 – Речник српског књижевног језика. – Нови Сад : Матица cрпска, 2007. – 1561 с.
РСАНУ – Речник српскохрватског књижевног и народного језика. Т. 1–21. – Београд : Српска академија наука и уметности, 1959 – [выданне працягваецца].
РФ – Бирих, А. К. Русская фразеология: Историко-этимологический словарь / А. К. Бирих, В. М. Мокиенко, Л. И. Степанова. – М. : Астрель ; АСТ ; Хранитель, 2007. – 926 с.
Садовников 1875 – Садовников, Д. Н. Загадки русского народа : сб. загадок, вопросов, притч и задач / сост. Д. Н. Садовников. – СПб. : тип. Н. А. Лебедева, 1875. – 332 с.
Санько – Санько, З. Малы руска-беларускі слоўнік прыказак, прымавак і фразем / З. Санько. – Мінск : Навука і тэхніка, 1991. – 118 с.
СР – Стојичић, Ђ. Сјај разговора: Лексикон српских изрека / Ђ. Стојичић. – Горњи Милановац – Београд : Дечје новине – Завод за издавање уџбеника, 1994. – 523 с.
Стойкова 1970 – Стойкова, С. Български народни гатанки / С. Стойкова. – София : Наука
и изкуство, 1970. – 803 с.
ТСБМ – Тлумачальны слоўнік беларускай мовы / рэдкал.: К. К. Атраховіч (гал. рэд.)
[і інш.]. Т. 1–5. – Мінск : БелЭн, 1977–1984.
ТСБЛМ – Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы. – Мінск : БелЭн, 1999. – 784 с.
Фасмер – Фасмер, М. Этимологический словарь русского языка / М. Фасмер. – М. : Прогресс, 1964–1973. – Т. 1–4.
ФСБМ – Лепешаў, І. Я. Фразеалагічны слоўнік беларускай мовы / І. Я. Лепешаў. – Мінск : БелЭн, 1993.– Т. 1–2.
Юрч. 2 – Юрчанка, Г. Ф. І сячэ і паліць: Устойлівыя словазлучэнні ў гаворцы Мсціслаў-
шчыны / Г. Ф. Юрчанка. – Мінск : Навука і тэхніка, 1974. – 296 с.
Юрч. 3 – Юрчанка, Г. Ф. Слова за слова: Устойлівыя словазлучэнні ў гаворцы Мсціслаўшчыны / Г. Ф. Юрчанка. – Мінск : Навука і тэхніка, 1977. – 272 с.
Юрч. 4 – Юрчанка, Г. Ф. Народнае мудраслоўе : слоўнік / Г. Ф. Юрчанка. – Мінск : Беларус. навука, 2002. – 319 с.
Aks. – Aksamitow, А. Słownik frazeologiczny białorusko-polski. Беларуска-польскі фразеалагічны слоўнік / А. Aksamitow, М. Czurak. – Warszawa : Fundacja Slawistyczna, Inst. Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, 2000. – 260 s.
Matešić 1982 – Matešić, J. Frazeološki rječnik hrvatskoga ili srpskog jezika / J. Matešić. – Zagreb : Školska knjiga, 1982. – 808 s.
Stojanović 1879 – Stojanović, M. Šala i zbilja: Sbirka narodnih pripoviedaka sa tri dodatka: Narodne poslovice, Narodne zagonetke i putopisnica / M. Stojanović. – Senj : nakladom H. Lustera. – 254 s.
Спіс выкарыстаных крыніц
Бойко 1989 – Бойко, В. Н. Фразеологические единицы с анимальным компонентом в современном украинском литературном языке : дис. … канд. филол. наук / В. Н. Бойко. – Киев : Киев. гос. пед. ин-т, 1989. – 243 с.
Голяк 1999 – Голяк, С. В. Сербское пас – белорусское сабака: природное и антропоцентрическое содержание в национальной фразеологии / С. В. Голяк // Современная филология: сегодня и завтра : материалы науч. конф. молодых ученых. – Минск : БГУ, 1999. – С. 42–45.
Голяк 2003а – Голяк, С. В. Сербская и белорусская фразеология с зоокомпонентом (зависимости между свойствами фразеологизма и слова-компонента): АКД / С. В. Голяк. – Минск : БГУ, 2003. – 21 с.
Голяк 2003б – Голяк, С. В. Активность слова и ее проявления во фразеологии (на материале сербских и белорусских зоонимов) // Веснік БДУ. Серыя 4. – 2003. – № 1. – С. 52–57.
Детелић 2008 – Детелић, Мирјана. Витешке животиње у усменој десетерачкој епици / Мирјана Детелић // Глас САНУ. – 2008. – Кн. 24. – С. 131–190.
Коваль 1995 – Коваль, У. І. Народныя ўяўленні, павер’і і прыкметы : даведн. па ўсходнеславянскай міфалогіі / У. І. Коваль. – Гомель : БелАНТДІ, 1995. – 180 с.
Коваль 1999 – Коваль, В. И. Фразеология народной духовной культуры в деривационно-семантическом аспекте: АДД / В. И. Коваль. – Минск, 1999.
Козлова 1991 – Козлова, Т. В. Семантика фразеологических единиц с зоонимным компонентом в современном русском языке: АКД / Т. З. Козлова. – М. : МГУ, 1991. – 22 с.
Милосављевић 1913 – Милосављевић, С. Обичаји српског народа из Среза хомољског // Српски етнографски зборник. – Београд, 1913. – XIX. – С. 1–442.
Михаjловић 1973 – Михајловић, В. Терати кера // Зборник Матице Српске за филологију
и лингвистику. – Нови Сад, 1973. – Vol. XVI. – № 2. – С. 200–205.
Мокиенко 1989 – Мокиенко, В. М. Славянская фразеология / В. М. Мокиенко. – М. : Высш. шк., 1989. – 287 с.
Николаева 1989 – Николаева, Е. К. Идеографическое описание компаративных фразеологических единиц польского языка: АКД. / Е. К. Николаева. – Л. : ЛГУ, 1989. – 219 с.
Николаева 1996 – Николаева, Е. К. К типологии образования устойчивых сравнений
(на материале польского языка) / Е. К. Николаева // Вопросы языкознания. – 1996. – № 3. –
С. 95–99.
Новокмет 2019 – Новокмет, С. Називи животиња у српском језику – семантичка и лингвокултуролошка анализа / С. Новокмет. – Београд : Ин-т за српски језик САНУ, 2019. – 342 с.
Петрова 1983 – Петрова, Н. Д. Фразео-тематическое поле зоосемизмов в современном английском языке: АКД / Н. Д. Петрова. – К. : Киев. гос. ун-т, 1983. – 22 с.
Раденковић 2023 – Раденковић, Љ. Представе о псу у народној култури Срба у општесловенском контексту / Љ. Раденковић // Слово и человек. К 100-летию со дня рождения академика Никиты Ильича Толстого. – М. : Индрик, 2023. – С. 469–495.
Трубачев 1960 – Трубачев, О. Н. Происхождение названий домашних животных в славянских языках: Этимологические исследования / О. Н. Трубачев. – М. : Изд-во АН СССР, 1960. – 116 с.
Успенский 1994 – Успенский, Б. А. Мифологический аспект русской экспрессивной фразеологии / Б. А. Успенский // Избранные труды. – М. : Гнозис, 1994. – Т. 2 : Язык и культура. –
С. 53–128.
Чајкановић 1994 – Чајкановић, В. Два празника из животињског култа // Чајкановић,
В. Сабрана дела из српске религије и митологије / B. Чајкановић. – Београд : Српска књижевна задруга, 1994. – Књига друга. – С. 243–274.
Шепилова 2001 – Шепилова, Т. А. Французские фразеологические единицы с компонентом-зоонимом: АКД / Т. А. Шепилова. – Воронеж : Воронеж. гос. пед. ун-т, 2001. – 16 с.
Шипка 1998 – Шипка, М. Зашто се каже? / М. Шипка. – Београд ; Нови Сад : ЦПЛ – Прометеj, 1998. – 277 с.
Юрченко 2001 – Юрченко, Д. В. Структурно-семантические и номинативно-мотивационные свойства зоонимических фразеологизмов немецкого языка: АКД. / Д. В. Юрченко. – Пятигорск : Пятигор. гос. лингв. ун-т, 2001. – 16 с.
Menac-Mihalić 2007 – Menac-Mihalić, M. O nekim hrvatskim dijalektnim frazemima sa zoonimskom sastavnicom // Kulturni bestijarij / ur. S. Marjanić, A. Zaradija Kiš. – Zagreb : Hrvatska sveučilišna naklada, 2007. – S. 389–400.
Moguš 1982 – Moguš, M. Što je pasja vrućina? / M. Moguš // Književni jezik. – Sarajevo, 1982. – God. 11. Br. 2. – S. 71–73.
Mokienko 2004 – Mokienko, V. Slawisch-germanische Projektionen pomoranischer Redewendungen (animalistische Phraseologismen mit der Komponente “Hund”) / V. Mokienko, H. Walter,T. Volodina // Die Geschichte des pommerschen Dorfes. II. Internationale wissenschaftliche Konferenz. Włościbórz (Lustebuhr). Gemeinde Dygowo (Degow), Kreis Kolobrzeg (Kolberg), Den 14–16, Mai 2004. – Degow : Stättin, 2004. – S. 191–210.
Mršević 1983 – Mršević, D. Frazeološki rječnik hrvatskoga ili srpskog jezika / D. Mršević // Prevodilac. – Beograd, 1983. – № 1. – S. 35–40.
Sikimić 1996 – Sikimić, B. Etimologija i male folklorne forme / B. Sikimić. – Beograd : Inst.za srpski jezik SANU, 1996. – 345 s.
Subotić 1994 – Subotić, Lj. Semantika i taksonomija biljnog i životinjskog sveta (predlog za moguća istraživanja) / Lj. Subotić // Зборник Матице српске за филологију и лингвистику. – Нови Сад, 1994. – № 37. – С. 97–109.
Taylor 1951 – Taylor, A. English Riddles from Oral Tradition / A. Taylor. – Berkeley : Univ.
of California, 1951. – 959 s.
Vidović Bolt 2014 – Vidović Bolt, I. Životinja kao (ne)inteligentan čovjekov prijatelj / I. Vidović Bolt // Životinje u frazeološkom ruhu: zbornik radova / ed. I. Vidović Bolt. – Zagreb : Filozofski fakultet, 2014. – URL: https://openbooks.ffzg.unizg.hr/index.php/FFpress/catalog/download/115/190/ 8711?inline=1 (date of access: 5.09.2024).
Abbreviations and sources
Vukanović 1970 – Vukanović, T. Srpske narodne zagonetke [Serbian folk riddles] / T. Vukanović. – Vranje : Narodni muzej – Radnički univ., 1970. – 152 p. [in Serbian]
Vyslouі 1979 – Vyslouі [Expressions] / Comp., systematization of texts, introduction, article and commentary by M. Ya. Hrynblat ; ed. Volume A. S. Fyadosіk. – Minsk : Navuka i tehnіka, 1979. – 520 p. (Belarus. nar. tvorchasc’. – AN BSSR, Іn-t mastactvaznaustva, etnagrafіі i fal’kloru). [in Belarusian]
Hrynblat, Hurskі 1972 – Zahadkі [Riddles] / comp. M. Ya. Grynblat, A. І. Gurskі ; ed. A. S. Fiadosіk. – Minsk : Navuka і tehnіka, 1972. – 448 p. (Belarus. nar. tvorchasc’. – AN BSSR, Іn-t mastactvaznaustva, etnagrafіі i fal’kloru) [in Belarusian]
Gura 2014 – Gura, A. V. Sobaka [Dog] // Slavyanskie drevnosti: etnolingv. slovar’ [Slavic antiquities: Ethnolinguistic dictionary] : in 5 vols. – M. : Mezhdunar. otnosheniya, 2012. – Vol. 5. – P. 93–95. [in Russian]
Danіlovič 2000 – Danіlovіč, M. A. Sloŭnik dyjaliektnaj fraziealohii Hrodzienščyny [Dictionary of dialect phraseology of Hrodna region] / M. A. Danilovič. – Hrodna : HrDU, 2000. – 267 p. [in Belarusian]
Ivančević 1900 – Ivančević, P. Srpske narodne zagonetke (iz Bosan. Krajine) [Serbian folk riddles (from Bosanska Krajina)] / P. Ivančević // Karadžić, II. – № 8–9. – Aleksinac, 1900. – P. 155–156. [in Serbian]
Karadžić 1821 – Karadžić, V. S. Narodne srpske pripovijetke [Serbian folk stories] / V. S. Karadžić. – Beč : [Bez izdavača], 1821. – 48 p. [in Serbian]
Karadžić 1852 – Karadžić, V. S. Srpski rječnik [Serbian dictionary] / V. S. Karadžić. – Beč : Štampariji jermenskoga namastira, 1852. – 862 p. [in Serbian]
Katurić 1894 – Katurić, V. M. Srpske narodne zagonetke [Serbian folk riddles] / V. M. Katurić // Bosanska vila, 1894. – P. 75. [in Serbian]
Kovačević 2017 – Kovačević, B. Frazeologizmi u razgovornom stilu sjevera Crne Gore [Phraseologisms in the conversational style of the north of Montenegro] / B. Kovačević. – Nikšić : Filološki fakultet, 2017. – URL: https://www.ucg.ac.me/radovi/28/Branka%20Kovacevic.pdf (date of access: 14/10/2024). [in Serbian]
Korsak 1984 – Korsak, L. D. Anhla-bielaruski sloŭnik fraziealahizmaŭ paraŭnaĺnaha typu [English-Belarusian dictionary of comparative phraseology] / L. D. Korsak, L. S. Marcіnovіč. – Minsk : Vysh. šk., 1984. – 122 p. [in Belarusian and English]
Lopičić 1887 – Lopičić, S. Narodne zagonetke [Folk riddles] // Luča. – Cetinje, 1887 (год III),sveska III. – P. 121–122. [in Serbian]
Mijatović 1900 – Mijatović, S. M. M. Srpske narodne zagonetke (iz Levča) [Serbian folk riddles (from Levač)] / S. M. Mijatović // Karadžić, II. – Aleksinac, 1900. – P. 11–13. [in Serbian]
Molotkov 1986 – Frazeologicheskiy slovar’ russkogo yazyka [Phraseological dictionary of Russian language] / ed. by A. I. Molotkov. – M. : Russkiy yazyk, 1986. – 543 p. [in Russian]
Miacieĺskaja 1972 – Miacieĺskaja, Je. S. Sloŭnik bielaruskaj narodnaj fraziealohii [Dictionary
of Belarusian folk phraseology] / Je. S. Miacieĺskaja, Y. M. Kamaroŭskі. – Minsk : Vyd-va BDU, 1972. – 320 p. [in Belarusian]
Neviadomy – Neviadomy. Pesme, poslovice i zagonetke [Poems, proverbs and riddles] – Beograd : Arhiv SANU, Etnografska zbirka br. 389. [in Serbian]
Nikolić 1910 – Nikolić, V. Iz Lužnice i Nišave [From Lužnica and Nišava] / V. Nikolić // Srpski etnografski zbornik, XVI. – P. 1–503. [in Serbian]
Novaković 1877 – Novaković, S. Srpske narodne zagonetke [Serbian folk riddles] / S. Novaković. – Beograd – Pančevo : Knjižarnica V. Valožića i Braće Jovanović, 1877. – 283 p. [in Serbian]
Obođanin 1897 – Obođanin. Narodne zagonetke [Folk riddles] // Luča, III. – Cetinje, 1897 (god. III), sveska X. – P. 444. [in Serbian]
Obradović 1895 – Obradović, M. Zbirka srpskih zagonetaka iz Bosne [Collection of Serbian riddles from Bosnia] / M. Obradović // Prosvetni glasnik. – Vol. XVI. – Prilog. – P. 1–21. [in Serbian]
Otašević 2007 – Otašević, Đ. Mali frazeološki rečnik [Small phraseological dictionary] /
Đ. Otašević. – Beograd : Alma, 2007. – 788 s. [in Serbian]
Paraun. – Jankoŭski, F. M. Bielaruskija narodnyja paraŭnanni : Karotki sloŭnik [Belarusian folk comparisons: A short dictionary] / F. M. Jankoŭski. – Minsk : Vysh. šk., 1973. – 239 p. [in Belarusian]
Podyukov, Chernyh 2012 – Podyukov, I. A. V. Russkie narodnye zagadki Permskogo kraya.
[Russian folk riddles of Perm region] / I. A. Podyukov, A. V. Chernyh. – SPb. : Mamatov. – 206 p.
[in Russian]
RBSS – Russko-belorusskiy slovar’ sravneniy [Russian-Belarusian dictionary of comparisons] / T. V. Volodina, V. M. Mokienko. – Minsk : Belarus. navuka, 2018. – 811 p. [in Belarusian]
RSGV – Rečnik srpskih govora Vojvodine. T. 1–4 [Dictionary of Serbian vernaculars of Vojvo-
dina]. – Novi Sad : Matica srpska, 2019. [in Serbian]
RMS – Rečnik savremenog srpskohrvatskog književnog jezika. T. 1–6. [Dictionary of contem-
porary Serbo-Croatian literary language]. – Novi Sad ; Zagreb : Matica srpska – Matica hrvatska, 1967–1976. [in Serbian]
RMS1 – Rečnik srpskog književnog jezika [Dictionary of Serbian literary language]. – Novi Sad : Matica srpska, 2007. – 1561 p. [in Serbian]
RSANU – Rečnik srpskohrvatskog književnog i narodnog jezika. T. 1–21 [Serbocroatian literary and folk language dictionary]. – Beograd : Srpska akademija nauka i umetnosti, 1959–[to be continued]. [in Serbian]
RF – Birih, A. K. Russkya frazeologiya: Istoriko-etimologicheskii slovar’ [Russian phraseology: Historical and etymological dictionary] / A. K. Birih, V. M. Mokienko, L. I. Stepanova. – M. : Astrel’ – AST – Hranitel’, 2007. – 926 p. [in Russian]
Sadovnikov 1875 – Sadovnikov, D. N. Zagadki russkogo naroda. Sb. zagadok, voprosov, pritch
i zadach [Riddles of the Russian people. A collection of riddles, questions, parables and tasks] / comp. D. Sadovnikov. – SPb. : Tip. N. A. Lebedeva, 1875. – 332 p. [in Russian]
San’ko – San’ko, Z. Maly ruska-belaruskі slounіk prykazak, prymavak і frazem [A small Russian-Belarusian dictionary of proverbs, sayings and phrases] / Z. San’ko. – Minsk : Navuka і tehnіka, 1991. – 118 p. [in Russian and Belarusian]
SR – Stojičić, Đ. Sjaj razgovora: Leksikon srpskih izreka [The brilliance of conversation: Lexicon of Serbian sayings] / Đ. Stojičić. – Gornji Milanovac – Beograd : Dečje novine – Zavod za izdavanje udžbenika, 1994. – 523 p. [in Serbian]
Stoykova 1970 – Stoykova, S. B’lgarski narodni gatanki. [Bulgarian folk riddles] / S. Stoykova. – Sofiya : Nauka i izkustvo, 1970. – 803 p. [in Bulgarian]
TSBM – Tlumačaĺny sloŭnik bielaruskaj movy [Explanatory dictionary of the Belarusian language] T. 1–5. – Minsk : BelEn, 1977–1984. [in Belarusian]
TSBLM – Tlumačaĺny sloŭnik bielaruskaj litaraturnaj movy [Explanatory dictionary of the Belarusian literary language]. – Minsk : BelEn, 1999. – 784 p. [in Belarusian]
Fasmer – Fasmer, M. Etimologicheskii slovar’ russkogo yazyka [Etymological dictionary of Russian language]. T. 1–4 / M. Fasmer. – M. : Progress, 1964–1973. [in Russian]
FSBM – Liepiešaŭ, I. Ja. Fraziealahičny sloŭnik bielaruskaj movy [Phraseological dictionary
od Belarusian language]. T. 1–2 / I. Ja. Liepiešaŭ. – Minsk : BelEn, 1993. [in Belarusian]
Jurč. 2 – Jurčanka, H. F. I siače i palić: Ustojlivyja slovazlučenni ŭ havorcy Mscislaŭščyny [Both cuts and smokes: Stable phrases in the speech of Mscislaŭščyna] / H. F. Jurčanka. – Minsk : Navuka
і tэhnіka, 1974. – 296 p. [in Belarusian]
Jurč. 3 – Jurčanka, H. F. Slova za slova: Ustojlivyja slovazlučenni ŭ havorcy Mscislaŭščyny [Word for word: Stable phrases in the speech of Mscislaŭščyna] / H. F. Jurčanka. – Minsk : Navuka і tehnіka, 1977. – 272 p. [in Belarusian]
Jurč. 4 – Jurčanka, H. F. Narodnaje mudrasloŭje: Sloŭnik [Folk wisdom: Dictionary] / H. F. Jur-
čanka. – Minsk : Bielarus. navuka, 2002. – 319 p. [in Belarusian]
Aks. – Aksamitow, A. Słownik frazeologiczny białorusko-polski. Belaruska-pol’skі frazealagіčny slounіk. [Belarusian – Polish phraseological dictionary] / A. Aksamitow, M. Czurak. – Warszawa : Fundacja Slawistyczna, Inst. Slawistyki Polskiej Akad. Nauk, 2000. – 260 s. [in Polish and Belarusian]
Matešić 1982 – Matešić, J. Frazeološki rječnik hrvatskoga ili srpskog jezika. [Croatian or Serbian phraseological dictionary] / J. Matešić. – Zagreb : Školska knjiga, 1982. – 808 s. [in Croatian]
Stojanović 1879 – Stojanović, M. Šala i zbilja: Sbirka narodnih pripoviedaka sa tri dodatka: Narodne poslovice, Narodne zagonetke i putopisnica. [Joke and reality: A collection of folk tales with three appendices: Folk proverbs, Folk riddles and a travelogue] / M. Stojanović. – Senj : nakladom H. Lustera. – 254 s. [in Croatian]
References
Boyko 1989 – Boyko, V. N. Frazeologicheskie edinicy s animal’nym komponentom v sovremennom ukrainskom literaturnom yazyke: [Phraseological units with an animal component in the modern Ukrainian literary language]: AKD. – Kiev : Kiev. gos. ped. in-t, 1989. – 243 p. [in Russian]
Golyak 1999 – Golyak, S. V. Serbskoe pas – belorusskoe sabaka: prirodnoe i antropocentricheskoe soderzhanie v natsional’noy frazeologii [Serbian pas – belarusian sabaka: natural and anthropocentric content of national phraseology] // Sovremennaya filologiya: segodnya i zavtra: Materialy nauch. konf. molodyh učenyh. – Minsk : BGU, 1999. – P. 42–45. [in Russian]
Golyak 2003а – Golyak, S. V. Serbskaya i belorusskaya frazeologiya s zookomponentom (zavisimosti mezhdu svoystvami frazeologizma i slova-komponenta): AKD [Serbian and Belarusian phraseology with zoocomponent (the dependences between the properties of phraseologism and word-component)] / S. V. Golyak. – Minsk : BGU, 2003. – 21 p. [in Russian]
Golyak 2003b – Golyak, S. V. Aktivnost’ slova i eyo proyavleniya vo frazeologii (na materiale serbskih i belorusskih zoonimov) [The activity of the word and its manifestations in phraseology] // Vesnik BDU. Seryya 4 [Bulletin of the Belarusian State University. Series 4]. – 2003. – № 1. – P. 52–57. [in Russian]
Detelić 2008 – Detelić, M. Viteške životinje u usmenoj deseteračkoj epici [Knightly animals
in an oral epic] / M. Detelić // Glas SANU. – 2008. – Vol. 24. – P. 131–190. [in Serbian]
Koval’ 1995 – Kovaĺ, U. I. Narodnyja ŭjaŭlienni, pavierji i prykmiety: Daviednik pa ŭscho-
dnieslavianskaj mifalohii [Folk ideas, beliefs and signs: Handbook of Eastern Slavic mythology]. – Homieĺ : BielANTDI, 1995. – 180 p. [in Belarusian]
Koval’ 1999 – Koval’, V. I. Frazeologiya narodnoy duhovnoy kul’tury v derivacionno-semanticheskom aspekte: ADD [Phraseology of folk spiritual culture in the derivational-semantic aspect] / V. I. Koval’ – Minsk, 1999. [in Russian]
Kozlova 1991 – Kozlova, T. V. Semantika frazeologicheskih edinic s zoonimnym komponentom v sovremennom russkom yazyke [Semantics of phraseological units with a zoonymic component in modern Russian language]: AKD / T. V. Kozlova. – M. : MGU, 1991. – 22 p. [in Russian]
Milosavljević 1913 – Milosavljević, S. Običaji srpskog naroda iz Sreza homoljskog [Serbian customs from Homolje county] / S. Milosavljević // Srpski etnografski zbornik [Serbian ethnographic collection]. – Beograd, 1913. – Vol. XIX. – P. 1–442. [in Serbian]
Mihajlović 1973 – Mihajlović, V. Terati kera [Chasing the dog] // Zbornik Matice Srpske za filologiju i lingvistiku [Proceedings of Matica Srpska for Philology and Linguistics]. – Novi Sad, 1973. – Vol. XVI. – № 2. – P. 200–205. [in Serbian]
Mokienko 1989 – Mokienko, V. M. Slavyanskaya frazeologiya [Slavic phraseology] / V. M. Mokienko. – M. : Vyssh. shk., 1989. – 287 p. [in Russian]
Mokienko 2004 – Mokienko, V. Slawisch-germanische Projektionen pomoranischer Redewendungen (animalistische Phraseologismen mit der Komponente “Hund”) / V. Mokienko, H. Walter,
T. Volodina // Die Geschichte des pommerschen Dorfes. II. Internationale wissenschaftliche Konferenz. Den 14–16, Mai 2004. – Degow ; Stättin, 2004. – P. 191–210. [in German]
Nikolaeva 1989 – Nikolaeva, E. K. Ideograficheskoe opisanie komparativnyh frazeologicheskih edinic pol’skogo yazyka [Ideographic description of comparative phraseological units of the Polish language]: AKD. / E. K. Nikolaeva. – L. : LGU, 1989. – 219 p. [in Russian]
Nikolaeva 1996 – Nikolaeva, E. K. K tipologii obrazovaniya ustoyčivyh sravnenii (na materiale pol’skogo yazyka) [Towards a typology of formation of stable comparisons (based on the material of the Polish language)] // Vopr. yazykoznaniya [Linguistics Issues]. – 1996. – № 3. – P. 95–99. [in Russian]
Novokmet 2019 – Novokmet, S. Nazivi životinja u srpskom jeziku – semantička i lingvokulturološka analiza [Names of animals in the Serbian language – semantic and linguistic-cultural analysis] / S. Novokmet. – Beograd : Inst. za srpski jezik SANU, 2019. – 342 p. [in Serbian]
Petrova 1983 – Petrova, N. D. Frazeo-tematicheskoe pole zoosemizmov v sovremennom angliiskom yazyke [Phraseo-thematic field of zoosemisms in modern English]: AKD / N. D. Petrova. – K. : Kiev. gos. un-t, 1983. – 22 p. [in Russian]
Radenković 2023 – Radenković, Lj. Predstave o psu u narodnoj kulturi Srba u opšteslovenskom kontekstu [Representations of the dog in the folk culture of the Serbs in the all-Slavic context] / Lj. Radenković // Slovo i čelovek. K 100-letiyu so dnya roždeniya akademika Nikita Ilaiča Tolstogo. – M. : Indrik. – P. 469–495. [in Serbian]
Trubachev 1960 – Trubachev, O. N. Proishozhdenie nazvanii domashnih zhivotnyh v slavyanskih yazykah: Etimologicheskie issledovaniya [The origin of names of domestic animals in Slavic languages: Etymological studies] / O. N. Trubachev. – M. : Izd-vo AN SSSR, 1960. – 116 p. [in Russian]
Uspenskii 1994 – Uspenskiy, B. A. Mifologicheskii aspekt russkoi ekspressivnoi frazeologii [Mythological aspect of Russian expressive phraseology] / B. A. Uspenskiy // Izbrannye trudy. – M. : Gnozis, 1994. – T. 2 : Yazyk i kul’tura. – P. 53–128. [in Russian]
Čajkanović 1994 – Čajkanović, V. Dva praznika iz životinjskog kulta [Two holidays from the animal cult] / Čajkanović, V. // Sabrana dela iz srpske religije i mitologije [A collection of works from Serbian religion and mythology.]. – Beograd : Srpska književna zadruga, 1994. – Book 2. – P. 243–274. [in Serbian]
Šepilova 2001 – Šepilova, T. A. Francuzskie frazeologicheskie edinicy s komponentom-zoonimom [French phraseological units with a zoonym component]: AKD / T. A. Shepilova. – Voronezh : Voronezh. gos. ped. un-t, 2001. – 16 p. [in Russian]
Šipka 1998 – Šipka, M. Zašto se kaže? [Why do you say it?] / M. Šipka. – Beograd – Novi Sad : CPL – Prometej, 1998. – 277 p. [in Serbian]
Yurchenko 2001 – Yurchenko, D. V. Strukturno-semanticheskie i nominativno-motivatsionnye svoystva zoonimicheskih frazeologizmov nemetskogo yazyka [Structural-semantic and nominative-motivational properties of zoonymic phraseological units of the German language]: AKD / D. V. Yurchenko. – Pyatigorsk : Pyatigorsk. gos. lingv. un-t, 2001. – 16 p. [in Russian]
Menac-Mihalić 2007 – Menac-Mihalić, M. O nekim hrvatskim dijalektnim frazemima sa zoonimskom sastavnicom [On some Croatian dialectal idioms with a zoonymic component] // Kulturni bestijarij / ur. S. Marjanić, A. Zaradija Kiš. – Zagreb : Hrvatska sveučilišna naklada, 2007. – P. 389–400. [in Croatian]
Moguš 1982 – Moguš, M. Što je pasja vrućina? [What is it – dog’s heat?] / M. Moguš // Književni jezik [Literary language]. – Sarajevo, 1982. – God. 11, br. 2. – P. 71–73. [in Croatian]
Mršević 1983 – Mršević, D. Frazeološki rječnik hrvatskoga ili srpskog jezika [Phraseological dictionary of Croatian or Serbian language] / D. Mršević // Prevodilac [Translator]. – Beograd, 1983. –№ 1 – P. 35–40. [in Serbian]
Sikimić 1996 – Sikimić, B. Etimologija i male folklorne forme [Etymology and small folklore forms] / B. Sikimić. – Beograd : In-t za srpski jezik SANU. – 345 p. [in Serbian]
Subotić 1994 – Subotić, Lj. Semantika i taksonomija biljnog i životinjskog sveta (predlog za moguća istraživanja) [Semantics and taxonomy of flora and fauna (proposal for possible research)] / Lj. Subotić // Zbornik Matice srpske za filologiju i lingvistiku. – Novi Sad, 1994. – № 37. – P. 97–109. [in Serbian]
Taylor 1951 – Taylor, A. English Riddles from Oral Tradition. / A. Taylor. – Berkeley : Univ.
of California. – 959 p. [in English]
Vidović Bolt 2014 – Vidović Bolt, I. Životinja kao (ne)inteligentan čovjekov prijatelj [An animal as a man’s (un)intelligent friend] / I. Vidović Bolt // Životinje u frazeološkom ruhu: zbornik radova / I. Vidović Bolt (ed.) – Zagreb: Filozofski fakultet, 2014. – URL: https://openbooks.ffzg.unizg.hr/index.php/FFpress/catalog/download/115/190/8711?inline=1 (date of access: 5.09.2024) [in Croatian]
Выкладчык: Уладзімір Лобач
Аб’ём: 70 урокаў, 14 гадзін відэа, 127 тэставых пытанняў
Курс прапануе паглыбленае азнаямленне з этнічнай гісторыяй і этнакультурнай спецыфікай Беларусі. Прадстаўлены лекцыі па раздзелах і тэмах вучэбнай праграмы "Этнаграфія Беларусі", якая выкладаецца аўтарам у Полацкім дзяржаўным універсітэце.
Выкладчык: Зміцер Скварчэўскі
Аб’ём: 13 урокаў, 2 гадзіны відэа, 100 тэставых пытанняў
Сярод разнастайных аспектаў беларускай міфалогіі, прадметам курсу абраны персанажны код: боствы, духі, дэманічныя істоты, героі і т.п.
Каментароў — 0
Маеце пытанне ці заўвагу? Напішыце ў каментары. Звяртаем увагу, што каментары са спасылкамі і ад неаўтарызаваных аўтараў прэмадэруюцца.