Поўная назва (для бібліяграфій)

Каянідзі, Л. Структурна-семіятычныя і гісторыка-генетычныя асабліва- сці беларускіх казак «Кумаў ложак» («Разбойнік Мадэй») (СУС 756В) / Л. Каянідзі // Беларускі фальклор: матэрыялы і даследаванні: зб. навук. пр. – Мінск : Беларус. навука, 2024. – Вып. 11. – С. 62–86. DOI: 10.29235/2411-2763-2024-11-62-86

Title (EN)

Kaianidi, Leonid. Structural-semiotic and historical-genetic features of the Belarusian fairy tales “Godfather’s Bed” (“Robber Madej”) (SUS 756B), Bielaruski falklor: materyjaly i dasliedavanni, 2024, iss. 11, pp. 62–86. DOI: 10.29235/2411-2763-2024-11-62-86

Інфармацыя пра аўтара

Каяниди Леонид Геннадьевич – кандидат филологических наук. Кафедра литературы и журналистики, Смоленский государственный университет (ул. Пржевальского, 4, 214000, Смоленск, Российская Федерация). E-mail: leonideas@bk.ru

About the author

Leonid Kaianidi – PhD (Phil.). Department of Literature and Journalism, Smolensk State University (4 Prgevalsky str., Smolensk, 214000, Russian Federation). E-mail: leonideas@bk.ru

Ключавыя словы

легендарная казка, структуралізм, народная міфалогія, іканапіс, рэлігійная легенда

Ключевые слова

легендарная сказка, структурализм, народная мифология, иконопись, религиозная легенда

Keywords

legendary fairy tale, structuralism, folk mythology, iconography, religious legend.

Гады публікацыі

Звязаныя лакацыі

Аннотация

Сказочный тип СУС 756В «Кумова кровать» («Разбойник Мадей») представляет интерес вследствие симбиоза разнородных влияний: литературно-апокрифических, народно-мифологических и иконографических. Наше исследование преследовало три цели:
1)создание структурно-семиотической типологии сюжета 756В; 2) определение структурно-семиотических особенностей белорусских сказок данного типа; 3) рассмотрение генезиса сюжета о кумовой постели в народной мифологии, в древнерусской литературе и иконописи XV–XVI вв. Как правило, 756В состоит из двух ходов, имеющих одинаковую синтагматическую структуру: блок недостачи, предварительное испытание и основное. В первом ходу запроданный в детстве черту герой-ксендз добывает в аду расписку на свою душу, а во второмразбойник Мадей, оказавший помощь ксендзу, узнав о своем посмертном мучении, совершает покаянный подвиг. Второй ход является сюжетообразующим: без первого хода сказка обходится, а без второго – нет. Белорусские сказки отличаются от восточнославянского инварианта своими вариациями. Так, в первом ходе недостача возникает в результате соблазнения чертом женщины, ликвидация недостачи и торжество над чертями может совершаться с помощью кропления ада святой водой и строительства костела, а не в результате пытки черта кумовой постелью. Во втором ходе в белорусских сказках появляются такие значимые вариации, как отказ потенциального помощника (попа) дать епитимью и гибель от рук разбойника Мадея, покаяние героя после совершения епитимьи, которое сопровождается отряхиванием яблони. Сюжет 756В генетически связан с древнерусским апокрифическим «Словом о КрестномДреве». Разбойник Мадей наделен чертами апокрифического Лота: греховность, выполнение покаянного подвига, связь с водной стихией. С апокрифической легендой связаны также финальный мотив сгорания героя-разбойника, его срастание с выращенным в ходе покаянного подвига деревом, его крестообразная поза. В сказке Добровольского возникает алломорф разбойника Мадея – мельник, который в народной мифологии связан с чертом и использует в качестве апотропея траву «адамова голова», которая защищает мельницы в силу подобия мельницы и Голгофы. Образ разбойника Мадея генетически связан также с иконописным типом благоразумного разбойника, от которого сказочный герой получает распространенное в белорусской традиции имя Мадей.

Summary

The fairy-tale type of SUS 756B “Godfather’s Bed” (“Robber Madej”) is of interest due to the symbiosis of heterogeneous influences: literary-apocryphal, folk-mythological and iconographic. Our research pursued three goals: 1) creation of a structural and semiotic typology of the plot of 756B; 2) determination of structural and semiotic features of Belarusian fairy tales of this type; 3) consideration of the genesis of the plot of the godfather’s bed in folk mythology, in ancient Russian literature and iconography of the XV–XVI centuries. As a rule, 756B consists of two course of actions having the same syntagmatic structure: the block of lacking, the preliminary test and the main one. In the first course, the hero-priest, who was sold to the devil in childhood, gets a receipt for his soul in hell, and in the second course, the robber Madej, who helped the priest, after learning about his posthumous torment, performs a penitential feat. The second course of actions is plot-forming: the fairy tale does without the first one, but not without the second one. Belarusian fairy tales differ from the East Slavic invariant in their variations. So, in the first course, the lacking arises as a result of the seduction of a woman by the devil, the elimination of the lacking and the triumph over the devils can be accomplished by sprinkling hell with holy water and building a church, and not as a result of the torture of the devil by the godfather’s bed. In the second course, such significant variations appear in Belarusian fairy tales as the refusal of a potential assistant (priest) to give a penance and death at the hands of the robber Madej, the hero’s repentance after performing penance, which is accompanied by shaking an apple tree. The plot of 756B is genetically related to the Old Russian apocryphal “Word about the Tree of the Cross”. The robber Madej is endowed with the features of an apocryphal Lot: sinfulness, performing of a penitential feat, connection with the water element. The apocryphal legend is also associated with the final motif of the burning of the robber hero, his fusion with the tree grown during the penitential feat, his cruciform pose. In Dobrovolsky’s fairy tale, there is an allomorph of the robber Madej – the miller, who in folk mythology is associated with the devil and uses the grass “Adam’s head” as an apotropee, which protects the mills due to the similarity of the mill and Golgotha. The image of the robber Madej is also genetically related to the iconographic type of the prudent robber, from whom the fairy-tale hero receives the name Madej, which is common in the Belarusian tradition.

Памер праглядальніка дакумента можна мяняць, пацягнуўшы за правы ніжні яго кут
Калі праглядальнік пусты, паспрабуйце перазагрузіць старонку ці перайдзіце па спасылцы ў полі "Дзе пачытаць".

Спіс літаратуры

Агапкина 2019 – Агапкина, Т. А. Деревья в славянской фольклорной традиции : очерки / Т. А. Агапкина. – М. : Индрик, 2019. – 656 с.
Афанасьев 1859 – Афанасьев, А. Н. Народные русские легенды / А. Н. Афанасьев. – Лондон, 1859. – XXXII, 206 с.
Афанасьев 1994 – Афанасьев, А. Н. Поэтические воззрения славян на природу. Опыт сравнительного изучения славянских преданий и верований, в связи с мифическими сказаниями других родственных народов / А. Н. Афанасьев. – М. : Индрик, 1994. – Т. 2. – 784 с.
Бадаланова Геллер 2017 – Бадаланова Геллер Ф. Книга сущая в устах: фольклорная Библия бессарабских и таврических болгар / Ф. Бадаланова Геллер. – М. : Ун-т Дмитрия Пожарского, 2017. – 854 с.
Белова, Кабакова 2014 – У истоков мира: Русские этиологические сказки и легенды / сост. О. В. Белова., Г. И. Кабакова. – М. : ИСл РАН; Форум; Неолит, 2014. – 528 с.
БЛДР 1999 – Библиотека литературы Древней Руси / под ред. Д. С. Лихачева [и др.]. – СПб. : Наука, 1999. – Т. 3.– 413 с.
Бераснявічус 2020 – Бераснявічус, Г. Вырай: паняцце пра пасмяротнае жыццё ў старалітоўскім светапоглядзе / Г. Бераснявічус. – Смаленск : Інбелкульт, 2020. – 191 с.
Боганева 2006 – Традыцыйная мастацкая культура беларусаў : у 6 т. – Т. 3 : Гродзенскае Панямонне : у 2 кн. Кн. 2 / А. М. Боганева [і інш.]; агул. рэд. Т. Б. Варфаламеевай. – Мінск : Выш. шк., 2006.
Веселовский 1883 – Веселовский, А. Н. Западные легенды о древе креста и Слово Григория о трех крестных древах // Веселовский А. Н. Разыскания в области русского духовного стиха / А. Н. Веселовский. – СПб. : Тип. Императ. Акад. наук, 1883. – Т. VI–X. – С. 367–424.

еревенский 2001 – Иисус Христос в документах истории / под ред Б. Г. Деревенский. – СПб. : Алетейя, 2001. – 571 с.
Добровольский 1891 – Добровольский, В. Н. Смоленский этнографический сборник /
В. Н. Добровольский. – СПб. : Тип. Е. Евдокимова, 1891. – Ч. I. – 716 с.
Драгоманов 1876 – Драгоманов М. Малорусские народные предания и рассказы / М. Драгоманов. – Киев : Тип. М. П. Фрица, 1876. – 436 с.
Гнатюк 1897 – Етнографічний збірник / сост. В. Гнатюк. – Львів : Наук. т-во імени Шевченка, 1897. – Т. III. – 236 с.
Гнатюк 1900 – Етнографічний збірник / сост. В. Гнатюк. – Львів : Етноґраф. Ком. Наук. т-ва імени Шевченка, 1900. – Т. IX. – 284 с.
Лесевич 1904 – Етнографічний збірник / сост. В. Лесевич. – Львів : Наук. т-во імени Шевченка, 1904. – Т. XIV. – 366 с.
Зайцев 2023 – Зайцев, Д. В. Дисмас // Православная энциклопедия [Электронный ресурс]. – Режим доступа: https://www.pravenc.ru/text/178545.html. – Дата доступа: 15.05.2023.
Зеленин 1914 – Зеленин, Д. К. Описание рукописей Ученого архива Императорского Русского географического общества / Д. К. Зеленин. – Пг. : Тип. А. В. Орлова, 1914. – Т. 1. – 482 с.
Зеленин 1915 – Зеленин, Д. К. Великорусские сказки Вятской губернии. – Пг. : Тип. А. В. Орлова, 1915. – 640 с.
Каган-Тарковская 1999 – Каган-Тарковская, М. Д. [Комментарий к] «Слову о Крестном древе» // БЛДР. – СПб. : Наука, 1999. – Т. 3. – С. 402–406.
Каяниди 2020 – Каяниди, Л. Г. Структурно-семантическая типология метаморфозно-
орнитологического сюжета восточнославянской сказки (СУС 425М) / Л. Г. Каяниди // Фольклор: структура, типология, семиотика. – 2020. – Т. 3, № 1. – С. 56–93. DOI: 10.28995/2658-5294-2020-3-1-56-93
Кузнецова 2003 – Кузнецова В. С. Легендарные сказки из фольклорной коллекции Государственного архива Новосибирской области: сюжеты «Кумова кровать» и «Образ-порука» /
В. С. Кузнецова // Сибирский филологический журнал. – 2003. – № 3. – С. 82–89.
Малинка 1902 – Малинка, А. Н. Сборник материалов по малорусскому фольклору / А. Н. Малинка. – Чернигов : Тип. Губ. земства, 1902. – XXI + 388 с.
Мелетинский, Неклюдов, Новик, Сегал 2023 – Мелетинский, Е. М., Неклюдов, С. Ю., Новик, Е. С., Сегал, Д. М. Структура волшебной сказки / Е. М. Мелетинский, С. Ю. Неклюдов, Е. С. Новик, Д. М. Сегал. – М. : РГГУ, 2023. – 237 с.
Остапчук 1902 – Остапчук, В. Народные песни, сказания, сказки и проч. / В. Остапчук // Живая старина. – 1902. – Т. III–IV. – С. 442–473.
Петрухин 2006 – Петрухин, В. Я. Мельник // Славянские древности : этнолингв. слов: в 5 т. / под общ. ред. Н. И. Толстого / В. Я. Петрухин. – М. : Междунар. отношения, 2004. – Т. 3. –
С. 220–222.
Пуцко 1966 – Пуцко, В. Г. Благоразумный разбойник в апокрифической литературе и древнерусском изобразительном искусстве / В. Г. Пуцко // Тр. отд. древнерус. лит. – 1966. – Т. 22. – С. 407–418.
Пыпин 1862 – Пыпин, А. Н. Памятники старинной русской литературы / А. Н. Пыпин. – СПб. : Тип. П. А. Кулиша, 1862. – Вып. III. – 180 с.
Ровинский 1881 – Ровинский, Д. А. Русские народные картинки / Д. А. Ровинский. – М. : Типография Императорской Академии наук, 1881. – Кн. 2: Листы исторические, календари и буквари – 531 с.
Романов 1887 – Романов Е. Р. Белорусский сборник / Е. Р. Романов. – Витебск : Тип. Г. А. Малкина, 1887. – Вып. III. – 444 с.
Садовников 1884 – Садовников, Д. Н. Сказки и предания Самарского края / Д. Н. Садовников. – СПб. : Тип. М-ва внутренних дел, 1884. – 404 с.
Труды 1923 – Труды Костромского научного общества по изучению местного края. – Кострома, 1923. – Вып. XXIХ. Третий этнографический сборник. – 108 с.
Худяков 1964 – Худяков, И. А. Великорусские сказки / И. А. Худяков. – М. ; Л. : Наука, 1964. – 301 с.

Цивьян 2000 – Цивьян, Т. В. Об одном классе персонажей низшей мифологии: «профессионалы» / Т. В. Цивьян // Славянский и балканский фольклор. Народная демонология. – М. : Индрик, 2000. – С. 177–192.
Шалина 2000 – Шалина, И. А. Боковые врата иконостаса: иконография и символика / И. А. Шалина // Иконостас: происхождение, развитие, символика : сб. ст. – М. : Прогресс – Традиция, 2000. – С. 559–598.
Шалина 2016 – Шалина, И. А. Образ Благоразумного разбойника на боковых вратах псковских иконостасов / И. А. Шалина // Искусство христианского мира. – М. : ПСТГУ, 2016. – Т. XIII. – С. 339–358.
Andrejev 1927 – Andrejev, N. P. Die Legende vom Raеuber Madej / N. P. Andrejev. – Helsinki : Suomlainen tiedeakademia, 1927. – 332 S.
Eckehart Spengler 1979 – Eckehart Spengler, W. Apfel, Apfelbaum / W. Eckehart Spengler // Enzyklopädie des Märchens. – Berlin ; New York : Walter de Gruyter, 1979. – B. II. – S. 622–625.
Glinski 1853 – Glinski, A. J. Bajarz polski. Zbior basni, powiesci i gawed ludowych / A. J. Glinski. – Wilno : w Drukarni Gubernialnej, 1853. – T. IV. – 254, [1] s.
Hauschild 2004 – Hauschild, C. Räuber Madej / C. Hauschild // Enzyklopädie des Märchens. – Berlin ; New York : Walter de Gruyter, 2004. – B. XI. – S. 335–342.
Federowski 1902 – Federowski, M. Lud bialoruski na Rusi Litewskiej / M. Federowski. – Krakow, 1902. – T. II. – 360 с.
Karłowicz 1888 –Karłowicz, J. Podanie o Madeju / J. Karłowicz // Wisła. – 1888. – T. II, z. 4. – S.804–821; 1889. – T. III, z. 4. – S. 881–885.
Lucchesi Palli 1974 – Lucchesi Palli, E. Dismas / E. Lucchesi Palli // Lexikon der christlichenIkonographie. – Rom ; Freiburg ; Basel ; Wien : Herder, 1974. – B. VI. – S. 68–71.
Uther 2015 – Uther, H.-J. Deutscher Märchenkatalog / H.-J. Uther. – Münster ; New York : Waxmann, 2015. – 758 S.
Wimmer 1981 – Wimmer, E. Dismas / E. Wimmer // Enzyklopädie des Märchens. – Berlin ; New York : Walter de Gruyter, 1981. – B. III. – S. 697–701.

References

Agapkina 2019 – Agapkina, T. A. Derev’ya v slavyanskoi fol’klornoi traditsii : оcherki [Trees in the Slavic folklore tradition: Essays] / T. A. Agapkina. – M. : Indrik, 2019. – 656 p. [in Russian]
Afanas’ev 1859 – Afanas’ev, A. N. Narodnye russkie legendy [Russian folk legends] / A. N. Afanas’ev. – London, 1859. – XXXII + 206 p. [in Russian]
Afanas’ev 1994 – Afanas’ev, A. N. Poeticheskie vozzreniya slavyan na prirodu. Opyt sravnitel’nogo izucheniya slavyanskikh predanii i verovanii, v svyazi s mificheskimi skazaniyami drugikh rodstvennykh narodov [The poetic views of the Slavs on nature. The experience of comparative study of Slavic traditions and beliefs, in connection with the mythical tales of other related peoples] / A. N. Afanas’ev. – M. : Indrik, 1994. – Vol. 2. – 784 p. [in Russian]
Badalanova-Geller 2017 – Badalanova-Geller, F. Kniga sushchaya v ustakh: fol’klornaya Bibliya bessarabskikh i tavricheskikh bolgar [The book being in the mouth: the Folklore Bible of the Bessarabian and Taurian Bulgarians] / F. Badalanova Geller. – M. : Un-t Dmitriya Pozharskogo, 2017. – 854 p. [in Russian and Bulgarian]

Belova, Kabakova 2014 – U istokov mira: Russkie etiologicheskie skazki i legendy [At the Origins of the World: Russian etiological Tales and Legends] / ed. O. V. Belova., G. I. Kabakova. – M. : ISl RAN ; Forum ; Neolit, 2014. – 528 p. [in Russian]
BLDR 1999 – Biblioteka literatury Drevnei Rusi [Library of Literature of Ancient Russia] / ed. D. S. Likhacheva [i dr.]. – SPb. : Nauka, 1999. – Vol. 3. – 413 p. [in Russian]
Berasnyavichus 2020 – Berasnyavichus G. Vyrai: panyatstse pra pasmyarotnae zhytstse ŭ staralitoŭskim svetapoglyadze [Vyray: the concept of posthumous life in the Old Lithuanian worldview] / G.Berasnyavichus. – Smalensk : Inbelkult, 2020. – 191 p. [in Belorussian]
Veselovskii 1883 – Veselovskii, A. N. Zapadnye legendy o dreve kresta i Slovo Grigoriya o trekhkrestnykh drevakh [Western Legends about the Tree of the Cross and Gregory’s Word about the ThreeCross Trees] // Veselovskii A. N. Razyskaniya v oblasti russkogo dukhovnogo stikha. VI–X [Research in the Field of Russian spiritual Verse. VI–X] / A. N. Veselovskii. – SPb. : Tip. Imperat. akad. nauk, 1883. – P. 367–424. [in Russian]
Derevenskii 2001 – Iisus Khristos v dokumentakh istorii [Jesus Christ in the documents of History] / ed. B. G. Derevenskii. – SPb. : Aleteiya, 2001. – 571 p. [in Russian]
Dobrovol’skii 1891 – Dobrovol’skii, V. N. Smolenskii etnograficheskii sbornik [Smolensk Ethnographic collection. Part I] / V. N. Dobrovol’skii. – SPb. : Tip. E. Evdokimova, 1891. – Ch. I. – 716 p. [in Russian]
Dragomanov 1876 – Dragomanov, M. Malorusskie narodnye predaniya i rasskazy [Little Russian folk Legends and Stories] / M. Dragomanov. – Kiev : Tip. M. P. Fritsa, 1876. – 436 p. [in Ukrainian]
Gnatyuk 1897 – Etnografіchnii zbіrnik / ed. V. Gnatyuk. – Lvіv : Nauk. t-vo іmeni Shevchenka, 1897. – T. III [Ethnographic collection. Vol. III]. – 236 p. [in Ukrainian]
Gnatyuk 1900 – Etnografіchnii zbіrnik / еd. V. Gnatyuk. – Lvіv : Etnoґr. kom. Nauk. t-va
іmeni Shevchenka, 1900. – T. IX [Ethnographic collection. Vol. IX]. – 284 p. [in Ukrainian]
Lesevich 1904 – Etnografіchnii zbіrnik / ed. V. Lesevich. – Lvіv : Nauk. t-vo іmeni Shevchenka, 1904. – T. XIV [Ethnographic collection. Vol. XIV]. – 366 p. [in Ukrainian]
Zaitsev 2023 – Zaitsev, D. V. Dismas [Electronic resource] / D. V. Zaitsev // Pravoslavnaya entsiklopediya [The Orthodox Encyclopedia]. – Access of mode: https://www.pravenc.ru/text/178545.html. – Date of access: 15.05.2023. [in Russian]
Zelenin 1914 – Zelenin, D. K. Opisanie rukopisei Uchenogo arkhiva Imperatorskogo Russkogo geograficheskogo obshchestva / D. K. Zelenin. – Pg. : Tip. A. V. Orlova, 1914. – T. 1 [Description
of the manuscripts of the Scientific Archive of the Imperial Russian Geographical Society. Vol. 1]. – 482 p. [in Russian]
Zelenin 1915 – Zelenin, D. K. Velikorusskie skazki Vyatskoi gubernii [Great Russian fairy tales
of the Vyatka province]. – Pg. : Tip. A. V. Orlova, 1915. – 640 p. [in Russian]
Kagan-Tarkovskaya 1999 – Kagan-Tarkovskaya, M. D. [Kommentarii k] “Slovu o Krestnom dreve” [[Commentary on] “The Word about the Tree of the Cross”] / M. D. Kagan-Tarkovskaya // [Library
of Literature of Ancient Russia]. – SPb. : Nauka, 1999. – Vol. 3. – P. 402–406. [in Russian]
Kaianidi 2020 – Kaianidi, L. G. Strukturno-semanticheskaya tipologiya metamorfozno-ornitologicheskogo syuzheta vostochnoslavyanskoi skazki (SUS 425M) [Structural and semantic typology of the metamorphosis-ornithological plot of the East Slavic fairy tale (SUS 425M)] / L. G. Kaianidi // Fol’klor: struktura, tipologiya, semiotika [Folklore: structure, typology, semiotics]. – 2020. – Vol. 3,
№ 1. – P. 56–93. DOI: 10.28995/2658-5294-2020-3-1-56-93 [in Russian]
Kuznetsova 2003 – Kuznetsova, V. S. Legendarnye skazki iz fol’klornoi kollektsii Gosudarstvennogo arkhiva Novosibirskoi oblasti: syuzhety “Kumova krovat’” i “Obraz-poruka” [Legendary fairy tales from the folklore collection of the State Archive of the Novosibirsk region: the plots “Godfather’s bed” and “Image-bail”] / V. S. Kuznetsova // Sibirskii filologicheskii zhurnal [Siberian Philol. J.]. – 2003. – № 3. – P. 82–89. [in Russian]
Malinka 1902 – Malinka, A. N. Sbornik materialov po malorusskomu fol’kloru [Collection of materials on Little Russian folklore] / A. N. Malinka. – Chernigov : Tip. Gub. zemstva, 1902. – XXI + 388 p. [in Ukrainian]
Meletinskii, Neklyudov, Novik, Segal 2023 – Meletinskii, E. M., Neklyudov, S. Yu., Novik, E.S., Segal, D. M. Struktura volshebnoi skazki [The Structure of a Fairy Tale] / E. M. Meletinskii,S.Yu. Neklyudov, E. S. Novik, D. M. Segal. – M. : RGGU, 2023. – 237 p. [in Russian]
Ostapchuk 1902 – Ostapchuk, V. Narodnye pesni, skazaniya, skazki i proch. [Folk songs, tales,fairy tales, etc.] / V. Ostapchuk // Zhivaya starina [Living Antiquity]. – 1902. – № III–IV. – P. 442–473. [in Ukrainian]
Petrukhin 2004 – Petrukhin, V. Ya. Mel’nik [The Miller] // Slavyanskie drevnosti: etnolingv.
Slov.: v 5 t. / ed. N. I. Tolstogo / V. Ya. Petrukhin. – M. : Mezhdunar. otnosheniya, 2004. – T. 3 [Slavic Antiquities: An Ethnolinguistic Dictionary: In 5 Vols. Vol. 3]. – P. 220–222. [in Russian]
Putsko 1996 – Putsko, V. G. Blagorazumnyi razboinik v apokrificheskoi literature i drevnerusskom izobrazitel’nom iskusstve [The Prudent Robber in Apocryphal literature and Ancient Russian Fine Art] / V.G. Putsko // Trudy otdela drevnerusskoi literatury [Proceedings of the Department of AncientRussian Literature]. – 1966. – Vol. 22. – P. 407–418. [in Russian]

Pypin 1862 – Pypin, A. N. Pamyatniki starinnoi russkoi literatury / A. N. Pypin. – SPb. : Tip.
P. A. Kulisha, 1862. – Vyp. III [Monuments of ancient Russian literature. Issue III]. – 180 p.
[in Russian]
Rovinskii 1881 – Rovinskii, D. A. Russkie narodnye kartinki / D. A. Rovinskii. – M. : Tip. Imperat. Akad. nauk, 1881. – Kn. 2 : Listy istoricheskie, kalendari i bukvari [Russian folk pictures. Book 2 : Historical sheets, calendars and ABC books]. – 531 p. [in Russian]
Romanov 1887 – Romanov, E. R. Belorusskii sbornik / E. R. Romanov. – Vitebsk : Tip. G. A. Malkina, 1887. – Vyp. III [The Belarusian collection. Issue III]. – 444 p. [in Belorussian]
Sadovnikov 1884 – Sadovnikov, D. N. Skazki i predaniya Samarskogo kraya [Fairy Tales
and Legends of the Samara Region] / D. N. Sadovnikov. – SPb. : Tip. M-va vnutrennikh del, 1884. – 404 p. [in Russian]
Trudy 1923 – Trudy Kostromskogo nauchnogo obshchestva po izucheniyu mestnogo kraya. – Kostroma, 1923. – Vypusk XXIKh. Tretii etnograficheskii sbornik [Works of the Kostroma Scientific Society for the study of the local region. Issue XXII. The third ethnographic collection]. – 108 p.
[in Russian]
Khudyakov 1964 – Khudyakov, I. A. Velikorusskie skazki [Great Russian Fairy Tales] /
I.A. Khudyakov. – M. ; L. : Nauka, 1964. – 301 p. [in Russian]
Tsiv’yan 2000 – Tsiv’yan, T. V. Ob odnom klasse personazhei nizshei mifologii: «professionaly»[About one class of characters in the lower mythology: “professionals”] / T. V. Tsiv’yan // Slavyanskii
i balkanskii fol’klor. Narodnaya demonologiya [Slavic and Balkan folklore. Folk demonology]. –
M.: Indrik, 2000. – P. 177–192. [in Russian]
Shalina 2000 – Shalina, I. A. Bokovye vrata ikonostasa: ikonografiya i simvolika / I. A. Shalina[The side gate of the iconostasis: iconography and symbolism] // Ikonostas: proiskhozhdenie, razvitie, simvolika : sb. st. [Iconostasis: origin, development, symbolism. Collection of articles]. – M. : Progress – Traditsiya, 2000. – P. 559–598. [in Russian]
Shalina 2016 – Shalina, I. A. Obraz Blagorazumnogo razboinika na bokovykh vratakh pskovskikh ikonostasov [The image of a Prudent robber on the side gates of the Pskov iconostases] / I. A. Shalina // Iskusstvo khristianskogo mira. – M. : PSTGU, 2016. – T. XIII [The Art of the Christian World. – Vol. XIII]. – P. 339–358. [in Russian]
Andrejev 1927 – Andrejev, N. P. Die Legende vom Raeuber Madej / N. P. Andrejev. – Helsinki : Suomlainen tiedeakademia, 1927. – 332 s. [in Germain]
Eckehart Spengler 1979 – Eckehart Spengler, W. Apfel, Apfelbaum / W. Eckehart Spengler // Enzyklopädie des Märchens. – Berlin ; New York : Walter de Gruyter, 1979. – B. II. – S. 622–625. [in Germain]
Glinski 1853 – Glinski, A. J. Bajarz polski. Zbior basni, powiesci i gawed ludowych / A. J. Glinski. – Wilno : w Drukarni Gubernialnej, 1853. – T. IV. – 254, [1] s. [in Polish]
Hauschild 2004 – Hauschild, C. Räuber Madej / C. Hauschild // Enzyklopädie des Märchens. – Berlin ; New York : Walter de Gruyter, 2004. – B. XI. – S. 335–342. [in Germain]
Federowski 1902 – Federowski, M. Lud bialoruski na Rusi Litewskiej / M. Federowski. – Krakow, 1902. – T. II. – 360 s. [in Polish]
Lucchesi Palli 1974 – Lucchesi Palli, E. Dismas / E. Lucchesi Palli // Lexikon der christlichen
Ikonographie. – Rom ; Freiburg ; Basel ; Wien : Herder, 1974. – B. VI. – S. 68–71. [in Germain]
Uther 2015 – Uther, H.-J. Deutscher Märchenkatalog / H.-J. Uther. – Münster ; New York : Waxmann, 2015. – 758 S. [in Germain]
Wimmer 1981 – Wimmer, E. Dismas / E. Wimmer // Enzyklopädie des Märchens.– Berlin ; New York : Walter de Gruyter, 1981. – B. III. – S. 697–701. [in Germain]
Karłowicz 1888 – Karłowicz, J. Podanie o Madeju [The Legend of Madej] / J. Karłowicz // Wisła. – 1888. – T. II, z. 4. – S. 804–821; 1889. – T. III, z. 4. – S. 881–885. [in Polish]

Гэта кэшаваныя старонка. Апошняя сінхранізацыя з базай - 27.03.2024 11:30:26

Маеце пытанне ці заўвагу? Напішыце ў каментары. Звяртаем увагу, што каментары са спасылкамі і ад неаўтарызаваных аўтараў прэмадэруюцца.

Відэакурсы па этнаграфіі

Самы час вучыцца анлайн! Нашы відэакурсы размешчаны на адукацыйнай платформе Stepik.org і акрамя відэа утрымліваюць праверачныя тэсты для самакантролю.

Запісацца

Выкладчык: Уладзімір Лобач

Аб’ём: 70 урокаў, 14 гадзін відэа, 127 тэставых пытанняў

Курс прапануе паглыбленае азнаямленне з этнічнай гісторыяй і этнакультурнай спецыфікай Беларусі. Прадстаўлены лекцыі па раздзелах і тэмах вучэбнай праграмы "Этнаграфія Беларусі", якая выкладаецца аўтарам у Полацкім дзяржаўным універсітэце.

Запісацца

Выкладчык: Зміцер Скварчэўскі

Аб’ём: 13 урокаў, 2 гадзіны відэа, 100 тэставых пытанняў

Сярод разнастайных аспектаў беларускай міфалогіі, прадметам курсу абраны персанажны код: боствы, духі, дэманічныя істоты, героі і т.п.